De experimenten regelarme instellingen (ERAI) leiden bij deelnemende instellingen tot hogere administratieve lasten, met name in de backoffice. Ook leiden de experimenten nog niet tot aantoonbaar lagere kosten. Dit constateert onderzoeks- en adviesbureau HHM in een evaluatie in opdracht van de branchevereniging ActiZ.
De administratieve lasten worden vooral veroorzaakt door de vele uitzonderingssituaties die het werken met minder regels met zich meebrengt. Deze uitzonderingen moeten beschreven en verantwoord worden, zeker tegenover partners elders in de zorgketen. Ook vergen de administratieve processen veel tijd omdat de experimenten moeten passen binnen de organisaties die voor het overige (grootste) deel van hun zorgverlening te maken hebben met bestaande wet- en regelgeving. De bevindingen stroken met eerder commentaar van betrokken zorgbestuurders.
Hogere kosten
Wat de kosten betreft: deze kunnen tijdelijk zelfs hoger zijn door deelname aan het experiment regelarme zorg. Als voorbeeld noemt HHM inspanningen om cliënten zelfredbaarder te maken. Dit vergt tijdelijk extra zorginzet die pas verloop van tijd kan worden verminderd.
Een andere bedenking ligt in het feit dat in de meeste gevallen de kwaliteit weliswaar is verbeterd, maar dit wordt niet direct ervaren door de professionals en managers die niet deelnemen aan de experimenten. In tegenstelling tot de collega’s die bij de regelarme experimenten zijn betrokken, zitten zij nog ‘gevangen’ in oude systemen van de bestaande wet- en regelgeving, aldus HHM.
Mooi resultaat
Ondanks de knelpunten is ActiZ tevreden over de uitkomsten van de regelarme experimenten. Volgens de brancheorganisatie laat de evaluatie ook zien dat deelnemende zorgorganisaties een cultuuromslag doormaken die onomkeerbaar is. Zonder dwingend indicatiebesluit blijkt de vraag van de cliënt meer centraal te staan. “Het blijkt dat vanuit deze filosofie veel doeltreffender gewerkt kan worden en vaak wordt minder zorg ingezet”, aldus ActiZ. “Zowel cliënten als medewerkers zijn tevreden over de regelarme werkwijze. “Dit is een mooi resultaat, dat het verdient voortgezet te worden.”
Om de verbeteringen te borgen en het regelarm werken uit te breiden zijn nu goede vervolgafspraken nodig met het ministerie van VWS, de NZa en andere stakeholders, vindt ActiZ. ActiZ noemt het van groot belang dat er een goede overbruggingsregeling komt voor die vormen van verzorging en verpleging die naar de zorgverzekeringswet (ZvW) worden overgeheveld. Zonder een dergelijke regeling dreigen aanbieders in de overgang naar het nieuwe model niet tussen wal en schip te vallen, stelt ActiZ.
Wlz
ActiZ maakt zich daarnaast zorgen over de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz). In de Wlz worden de druk en controle op de zorgaanbieders, via de zorgkantoren, opgevoerd, aldus ActiZ. Ook legt de Wlz veel zaken in de wet vast, zoals de aanspraken, de indicatiestelling en pgb-restricties die niet wettelijk vastgelegd hoeven te worden. Al deze uitgangspunten staan haaks op het experiment regelarme zorg.
Om de bureaucratie in de langdurige zorg aan te pakken nam toenmalig staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten in 2011 het initiatief voor de Experimenten Regelarme Instellingen (ERAI). In totaal doen 28 zorgaanbieders mee aan de experimenten. Ze hebben experimenten op uiteenlopende terreinen, zoals: toegang tot zorg, kwaliteit, bekostiging, berichtenverkeer.
