Ziekenhuizen meten de effecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) nog te weinig. Ook beperkt MVO zich vooralsnog tot de ondersteunende processen. Toch raakt MVO bestuurlijk en organisatorisch steeds beter ingebed in de ziekenhuizen.
Dat constateert Royal HaskoningDHV in de jaarlijkse MVO-monitor, waarin twaalf ziekenhuizen onder de loep zijn genomen. Volgens het advies- en ingenieursbureau is de ziekenhuissector “in beweging”. Stonden onderwerpen als stakeholdermanagement en geïntegreerd duurzaamheidsbeleid in 2011 –toen Royal HaskoningDHV de eerste monitor uitvoerde- nog op geen enkele bestuursagenda, eind 2014 ligt dit anders. Met name voor onderwerpen als healing environment, e-health en regie door de patiënt bestaat de nodige bestuurlijke aandacht.
Verschil
De mate waarin ziekenhuizen hun MVO-beleid hebben vormgegeven, verschilt volgens RoyalHaskoningDHV nog altijd sterk. Ieder ziekenhuis voert meerdere duurzaamheidsprojecten uit. Circa de helft doet dat onder leiding of aansturing van een MVO-projectgroep of in het kader van een MVO-programma. Een overkoepelende MVO-strategie ontbreekt regelmatig. Ook meten de meeste ziekenhuizen hun resultaten maar beperkt. Wel hanteren steeds meer raden van bestuur een eigen MVO-statement. Bovendien is het onderwerp bij steeds meer ziekenhuizen bestuurlijk belegd binnen de raad van bestuur.
Een goed voorbeeld van dit alles vormt het concept van de healing environment. Zes van de twaalf ziekenhuizen hanteren dit als “basisconcept voor de inrichting van het ziekenhuis”. Vijf andere ziekenhuizen passen het als principe toe, maar nemen het niet als uitganspunt voor nieuwbouw en inrichting. Het effect van een healing environment op bijvoorbeeld medicatie en het genezingsproces wordt in veel gevallen niet gemeten.
Winst
Wanneer er wel effecten gemeten worden, wordt de winst van MVO goed duidelijk. Zo wist het Radboudumc door het voedingsconcept te optimaliseren in twee jaar tijd het keukenafval met 59 procent te reduceren. Ook op het terrein van energieverbruik worden tastbare resultaten geboekt. Alle onderzochte ziekenhuizen hebben een milieubeleidsplan of energieplan. Energiecoördinatoren of externe energiemanagers managen de energiebehoefte en het -verbruik met behulp van energie- of gebouwbeheersystemen. Pieken in het verbruik worden real time gemonitord en bijgestuurd. Tergooi in Hilversum investeerde met het oog hierop ruim 300 duizend euro in energiebesparende maatregelen en verdient daar een jaarlijkse kostenbesparing van 950.000 euro op terug.
Uitdaging
De grootste uitdaging ligt er volgens RoyalHaskoningDHV in om de groeiende aandacht voor duurzaamheid niet alleen in de ondersteunende, maar ook in de primaire zorgprocessen toe te passen. Dit betekent ruim baan voor preventie en eigen regie van de patiënt. Daar hoort volgens Royal HaskoningDHV ook het structureel onderzoeken van de patiënttevredenheid bij ter verbetering van de zorg, de huisvesting en de beleving.
Bovendien zouden ziekenhuizen nog meer aandacht moeten besteden aan transparantie. Met het oog hierop beveelt Royal HaskoningDHV het volgen van de richtlijnen van Global Reporting Initiative (GRI) aan. Deze richtlijnen voor duurzaamheidsverslaglegging maken duidelijk welke MVO-elementen in de bedrijfsvoering nog onderbelicht zijn.
