De overlevingskansen van kankerpatiënten stijgen aanzienlijk als ze alleen nog in een klein aantal geselecteerde ziekenhuizen worden behandeld. Na centralisatie van kankeroperaties in Noord-Brabant daalde de ziekenhuissterfte van patiënten met alvleesklierkanker van 24 naar 4 procent. Dat meldde de Volkskrant afgelopen zaterdag. Ook overleden veel minder mensen met slokdarmkanker.
Onderzoeken van Integraal Kankercentrum Zuid
De Volkskrant baseert de berichtgeving op twee onderzoeken van het Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ) die binnenkort verschijnen in het British Journal of Surgery. De dalende sterfte komt volgens de onderzoekers doordat het om relatief zeldzame, complexe operaties gaat; door de operatie vaker uit te voeren, kregen ziekenhuizen meer ervaring. De minimumnorm voor slokdarm- en alvleesklierkanker is verhoogd naar twintig operaties per ziekenhuis per jaar. De onderzoekers schatten dat in Nederland nog steeds eenvijfde van de patiënten met slokdarmkanker en alvleesklierkanker wordt behandeld in ziekenhuizen die onder de norm zitten. Dat verkleint hun overlevingskansen aanzienlijk.
Van twee naar ruim twintig operaties per jaar
In Brabant werden aanvankelijk per ziekenhuis twee alvleesklierkankerpatiënten per jaar geopereerd. Nadat chirurgen onderling overeenkwamen de operaties nog maar in een paar ziekenhuizen te doen, steeg het gemiddelde in 2008 naar zestien operaties per jaar. Inmiddels ligt dat op ruim twintig. Daardoor overleden niet alleen minder mensen vlak na de operatie, maar steeg ook de overlevingskans op lange termijn: het aantal patiënten dat twee jaar na de operatie nog leefde, nam toe van 38 naar 49 procent. Het is het eerste onderzoek naar alvleesklierkanker dat aantoont dat concentratie van het aantal behandelingen de overleving op lange termijn verbetert.
Vergelijkbaar effect bij slokdarmkanker
Bij slokdarmkanker is een vergelijkbaar effect gevonden. Het aantal slokdarmkankerpatiënten dat drie jaar na de operatie nog in leven was, steeg na centralisatie van 32 naar 45 procent. In de aangewezen ziekenhuizen worden dertig tot veertig operaties per jaar uitgevoerd. “De cijfers lieten zien dat het zo echt niet langer kon”, stelt IKZ-onderzoeker Valery Lemmens in de Volkskrant. “Als je maar vier patiënten met alvleesklierkanker per jaar opereert, mis je echt de nodige ervaring. Toch zijn er nog steeds regio’s waar dit gebeurt.”
Chirurgen vinden het moeilijk om operaties af te staan
De herverdeling duurde ruim twee jaar, zegt IKZ-onderzoeker Lonneke van de Poll in de Volkskrant: “Het klinkt vreemd, maar voor chirurgen was het niet gemakkelijk deze operaties af te staan. Het zijn complexe operaties waarmee chirurgen zich graag onderscheiden. Er zijn harde woorden over gevallen en er was een tijdlang ruzie. Toch waren het ook de chirurgen die steeds tegen elkaar zeiden: jongens, de patiënt staat voorop.”
