Als het aan het CVZ ligt wordt de helft van de ggz uit het basispakket geschrapt. De bezuinigingen die 1 januari van dit jaar ad hoc zijn ingevoerd zijn blijkbaar niet voldoende. Daarbij misbruikt het CVZ het classificatiesysteem voor de psychiatrie DSM-IV.
Het beleid van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) lijkt logisch voort te vloeien uit hun digitale benadering: wat is ziek en niet-ziek. Het is alles of niets. In het eerste deel van ‘Plan van aanpak GGZ’ van september vorig jaar schrijft mevrouw Polman, coördinator CVZ, “dat er in dit stadium nog sprake is van een heterogene opsomming van activiteiten die niet onder het basispakket vallen. Die heterogeniteit wordt mede veroorzaakt door een onvoldoende eenduidige operationalisering van het onderscheid tussen psychische klachten en psychische stoornis. Deze criteria zullen nader worden uitgewerkt in het tweede deel van het CVZ-advies over de geneeskundige GGZ.”
Objectivering
De terminologie “psychische klachten” en “psychische stoornis” impliceert dat er een objectivering mogelijk is van geestelijk lijden. Natuurlijk wordt dit ingegeven door de DSM-IV, die een classificatie beoogt te zijn van psychische stoornissen. Echter, als de DSM-IV als uitgangspunt genomen wordt voor de afweging wat wel of geen ‘ziektebeeld’ is en derhalve wel of niet valt onder te verzekeren zorg, misbruikt het CVZ de DSM-IV voor economische doeleinden.
Kaart
De DSM-IV is geen diagnostisch handboek, maar een classificatiesysteem dat de communicatie tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en verzekeraars bevordert. De opsommingen in de DSM-IV representeren niet het lijden van de individuele patiënt. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: de kaart is niet het gebied.
Maskering
De werkelijkheid is complex en gelaagd; inde behandelkamer van de klinisch psycholoog krijgt gedrag betekenis binnen deze specifieke context. Relatieproblemen kunnen een maskering van depressie zijn. Alcoholverslaving is nogal eens geënt op een niet-behandelde posttraumatische stressstoornis. In die zin zijn psychische klachten vaak een uitingsvorm van een psychische stoornis.
Vertrouwensband
Een psychotherapeut komt niet achter de gelaagdheid van het lijden van de patiënt op grond van het classificeren van de symptomen die hem worden vertelt. Daar komt hij achter door diagnostiek en vaak zelfs pas lopende een behandeling als er een vertrouwensband is ontstaan en de patiënt durft te vertellen over datgene wat tot dan toe bedekt was door schaamte en angst.
Lijdensdruk
Als het CVZ zich in haar beslissingen toch wil laten leiden door de DSM-IV dan doet het er goed aan het ‘Globaal Algemeen Functioneren’ (As-V, DSM-IV) van patiënten als maat te gebruiken in haar afwegingen. Deze schaal voor de beoordeling van het functioneren van patiënten laat zien hoe de patiënt ingeperkt wordt door zijn psychisch lijden en relationeel disfunctioneren. De DSM-V, die in mei van dit jaar verschijnt, biedt bovendien een nog meer nauwkeurige indicatiemogelijkheid om de lijdensdruk en zorgbehoefte vast te stellen.
Henk Kik, klinisch psycholoog en psychotherapeut