Snoep verstandig, eet een appel! Was de oplossing van het bereiken van een gezonde leefstijl maar zo simpel als de gezondgebitscampagne ‘Snoep verstandig, eet een appel’ uit de jaren tachtig.
De campagne had tot doel om ouders hun kinderen fruit mee naar school te geven. Of dat lukte weet ik niet, maar de campagneposter hing op mijn middelbare school naast de snoepautomaat.
Slechte leefstijl bestraffen
Op televisie, in de krant en op straat hoor ik steeds meer mensen pleiten om in de premie van zorgverzekering te gaan differentiëren. Mensen met een slechte leefstijl, zouden een hogere premie voor de zorgverzekering moeten betalen. De meest gehoorde voorbeelden zijn mensen met overgewicht en rokers. Zij gaan moedwillig een gezondheidsrisico aan dat op de premie van andere mensen wordt afgewenteld, zo beleven mensen dat.
Hoe meet je ‘eigen schuld’?
Ik vind het nog geen uitgemaakte zaak. Wanneer is iemand namelijk dik door schuld? Hoe bepaalt de zorgverzekeraar of iemand erfelijke aanleg heeft? Hoe controleert een zorgverzekeraar of iemand de waarheid over zijn leefpatroon aangeeft? Hoe verwerkt men sociaaleconomische gezondheidsverschillen? Het zijn allemaal openstaande vragen die een gedegen antwoord verdienen.
Ongezond eten
En geldt de hogere premie ook voor mensen die niet te dik zijn, maar wel ongezond eten? Van de volwassenen tot 69 jaar eet slechts 10 procent van de vrouwen en zes procent van de mannen de aanbevolen hoeveelheid fruit. Groenten worden nog minder gegeten: vijf procent van alle mannen en vrouwen eten voldoende groenten. Van de kinderen tussen zes en achttien jaar is dit slechts 1 procent! Dan kan de zorgverzekeraar dus bijna iedere premiebetaler beboeten.
Gezonde prikkels
Mijn pleidooi is om eerst werk te maken van gezonde prikkels. De winst die te behalen is door een gezonde leefstijl, is namelijk groot. Preventie is een investering in de gezondheid. De opbrengst van preventie is een langere levensverwachting. Maar het is óók een hogere levenskwaliteit van mensen, die langer kunnen blijven werken en zelfstandig kunnen blijven wonen. Een goede gezondheid stelt je in staat om meer uit het leven te halen. Als laatste voordeel kán het tot lagere zorgkosten leiden, maar daarover lopen de meningen uiteen.
Nationaal programma preventie
Daarom heb ik samen met Pia Dijkstra van D66 afgelopen najaar aan het kabinet gevraagd om met een nationaal programma preventie te komen. Onder het motto: ‘Eén gezamenlijk afgesproken nationaal programma preventie, dat ervoor moet zorgen dat mensen gezonder gaan leven’. Het klinkt idealistisch, en dat is het ook.
Succesvolle preventie
Maar met een gezonde leefstijl kan je niet vroeg genoeg beginnen. De sleutel voor succesvolle preventie is te vinden in het gezin. De eerste verantwoordelijkheid ligt natuurlijk bij de ouders. Maar de overheid kan hen samen met andere stakeholders zoals onderwijs en de voedingsindustrie op vele manieren ondersteunen en vooral: niet tegenwerken.
Het kabinet heeft het idee van een nationaal programma preventie omarmd. Deze week komt het kabinet met de contouren van het plan. Ik heb er hoge verwachtingen van. Het biedt kansen om het niet alleen over de financiering van de zorg, maar ook over de sociale aspecten van zorg te hebben. Want alleen maar zeggen dat mensen een appel moeten eten, is blijkbaar niet de methode.
Hanke Bruins Slot
CDA Tweede Kamerlid