De gemiddelde zorgzwaarte van indicaties in de ouderenzorg wordt steeds zwaarder. Is dat zo vreemd? Mensen worden steeds ouder – de trend van de vergrijzing is al vaak beschreven. En omdat zij ouder worden, hebben ze op latere leeftijd meer zorg nodig. Toch spreken sommigen er schande van. Econoom Canoy heeft het over sjoemelende zorgaanbieders – en vergeet daarbij te vermelden waar hij die uitspraak op baseert.
Zwarte piet
Ik moest na de media-aandacht hierover, in de Volkskrant op 3 mei en Brandpunt op 12 mei, denken aan een gevoel van ongerustheid dat mij twee jaar geleden bekroop. Destijds kregen zorgorganisaties het taakmandaat om herindicaties uit te voeren en vervolgens om indicaties aan te vragen voor 80-plussers. Daar waren we enerzijds wel blij mee, want deze mandaten werden overgedragen om de bureaucratie te verminderen, te zorgen dat mensen sneller de zorg kregen die zij nodig hadden en de professional weer in de lead te zetten. Anderzijds zat er een zeker risico aan. Het risico dat vertrouwen omslaat in wantrouwen, en de zorgaanbieders de zwarte piet krijgen toebedeeld. Het risico dat men een demografische ontwikkeling een mythe noemt en ongefundeerd zorgorganisaties beschuldigt van misbruik. Daarom pleitten we er destijds voor om het CIZ goed te laten monitoren en te kijken naar de cijfers van voor de aanpassing van het taakmandaat. Want de groei in zwaardere zorg is al langer gaande.
Feiten
Het is een feit dat mensen steeds ouder worden en langer thuis blijven wonen. Het is ook een feit dat zij op steeds latere leeftijd in zorg komen, en dat die zorgvraag dan groter en complexer is dan, zeg, tien of twintig jaar geleden. Het is ook een feit dat de laagste zorgzwaartes, ZZP 1 en 2 al steeds minder geïndiceerd werden. Het is niet voor niets dat we met relatief weinig pijn afscheid kunnen nemen van deze ZZP’s – er was al een natuurlijk verloop. Cijfers uit rapportages van het CIZ laten zien dat er een gestage vermindering is van cliënten met een indicatie voor ZZP 1 of 2, en een kleine groei in hogere indicaties. Ook dat is een feit.
Wantrouwen
Waarom dan toch dat wantrouwen van sommige mensen? Welk doel dient dat wantrouwen? Het CIZ is en blijft verantwoordelijk voor onafhankelijke indicatiestelling; ook wanneer onderdelen van dit proces zijn gemandateerd. Daarbij heeft het CIZ een toetsende en controlerende rol ; daar zijn we als zorgaanbieders blij mee. Als er zorgaanbieders zijn die bewust onjuiste gegevens aanleveren voor de indicatiestelling, dan moet daar ook zeker iets van gezegd worden. Soms worden er fouten gemaakt die hersteld kunnen worden, en als er misbruik gemaakt wordt, moet dat zeker worden bestraft. Maar laten we niet weer een hele nieuwe bureaucratie optuigen uit wantrouwen. Dat zou het hele principe van vermindering van bureaucratie en administratieve lasten onderuit halen. En dat lijkt me, zeker op een moment dat staatssecretaris van Rijn aankondigt dat hij het experiment met regelarme zorgorganisaties wil verlengen, niet de bedoeling!
Aad Koster
Directeur van ActiZ, organisatie van zorgondernemers