Onze voeding wordt gezonder. Weliswaar pas in 2020, maar het signaal is goed. Minister Schippers heeft namelijk afspraken gemaakt met de voedingsindustrie en de horeca. Minder zout, minder calorieën en minder vet, want dit zijn de dingen waarvan we te veel eten en dus ongezond worden.
De relatie is helder en keurig wetenschappelijk aangetoond. Te veel en verkeerd eten maakt ziek, of eerst dik en daarna ziek. Een deel van de tachtig à negentig miljard die de Nederlandse gezondheidszorg kost, hangt direct of indirect samen met wat we eten.
Meer pillen dan groente
Willen we onszelf en onze economie gezond houden, dan moet onze voeding echt anders. We consumeren door de bank genomen vaker medicijnen dan genoeg groente en fruit. In de afgelopen twee weken gebruikte 1 op de 3 Nederlanders door een arts voorgeschreven medicijnen, terwijl slechts 1 op de 7 volwassenen voldoende groente en 1 op de 4 voldoende fruit at. En we geven meer geld uit aan gezondheidszorg (een kleine 12 procent van ons nationaal inkomen) dan aan voedsel (minder dan 10 procent, chips, chocola en speklappen inbegrepen).
Zorg en voeding
Als voeding zo’n belangrijke rol speelt bij het voorkomen van ziekte, dan zou je verwachten dat eten topprioriteit heeft in de zorg. Stel je voor dat we ons niet alleen ziek kunnen eten, maar ook gezonder? Dat we pillen kunnen vervangen door paprika?
De zorg heeft over het algemeen weinig op met eten, helaas. Bij gebrek aan onderzoek en daardoor bewijslast, staat gezonde voeding zelden in medische richtlijnen en protocollen en zit het dus niet in de pen van de dokter. Het geven van voedingsadvies is daarnaast voor veel zorgprofessionals en patiënten minder sexy en interessant dan MRI-onderzoek of het voorschrijven en controleren van medicijnen. En tot slot, aan paksoi, prei en peer valt voor dokters, farmaceuten en zorginstellingen minder te verdienen dan aan gepatenteerde geneesmiddelen, DBCs, DOTs en saucijzenbroodjes bij de ingang.
Voeding als medicijn
Toch heeft voeding de potentie medicijnen deels of geheel te vervangen, of zoals Hippocrates al zei: laat voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding. Voor ADHD, Diabetes type II en psychische aandoeningen zijn aanwijzingen dat goede voeding de behandeling ondersteunt en soms zelfs overbodig maakt. Insuline vervangen door groente, fruit en olijfolie? Het klinkt simpel, best lekker, goedkoop en daarom veelbelovend.
Om de geneeskundige kracht van voeding wetenschappelijk te onderbouwen is budget en methodologie nodig. Financiering van dit soort onderzoek is vaak lastig. Wie is bereid te betalen voor onderzoek naar iets wat de kosten (en daarmee inkomsten) van de gezondheidszorg mogelijk flink reduceert?
Alternatieve onderzoeksmethoden
Daarnaast moet nagedacht worden over goede onderzoeksdesigns. Dubbelblind placebo-gecontroleerde onderzoeken zijn met radijs, citroen en tomaat niet mogelijk, maar wat wel? Net als in de psychologie moeten we op zoek naar alternatieve onderzoeksmethoden. Een opgave die minstens zo ingewikkeld is als het maken van afspraken met de voedingsindustrie en de horeca. Een opgave met mooi vooruitzichten. Na 2020 (en nog liever eerder) eten we ons niet meer ziek, maar eten we ons gezonder!