Evidence-Based Medicine is een van de krachtigste bewegingen in de geneeskunde van de afgelopen 20 jaar. Na aanvankelijke scepsis, is het breed omarmd in de moderne wereld. Het belangrijkste kenmerk is de vertaling die een dokter maakt van het best beschikbare, wetenschappelijke bewijsmateriaal naar beslissingen voor geneeskundig handelen in de dagelijkse praktijkvoering.
Verbeteren
De laatste jaren wordt het steeds duidelijker dat verbeteringen in de uitkomsten van zorg niet alleen tot stand komen door een verbetering van medisch handelen, maar ook door een verbetering van de organisatie rondom dit handelen. Interessant is dan natuurlijk: hoe moeten we de ziekenhuisorganisatie veranderen? Welke interventies in de organisatie blijken uit onderzoek dan het meest effectief? Kortom, het nemen van managementbeslissingen op basis van het best beschikbare bewijsmateriaal: Evidence-Based Ziekenhuis Management.
Spoedinterventieteam
Een voorbeeld van een organisatieverandering waarvan men denkt dat die de kwaliteit en veiligheid van zorg kan verbeteren, is de introductie in een ziekenhuis van een spoedinterventieteam. Kortgeleden werd in een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) een onderzoek naar de effectiviteit van het spoedinterventieteam van de Reinier de Graaf Groep beschreven. Er leek weliswaar effect op het aantal reanimaties, echter het sterftecijfer daalde niet. En daar was het natuurlijk wel allemaal om begonnen. In een ander NTvG-artikel van datzelfde nummer werd door dr. Boermeester, chirurg uit het AMC, nog eens alle literatuur over dit onderwerp op een rij gezet. Hieruit blijkt dat zoals zij het noemt “De bewijsvoering niet doorslaggevend is”. Zij concludeert: “Of wel er is geen (meetbaar) effect, ofwel deze interventie is zo vroeg omarmd dat de noodzaak tot methodologisch degelijk onderzoek om de effectiviteit daadwerkelijk aan te tonen niet wordt gevoeld”
Patiëntveiligheid
Op papier leek het zo mooi, bij iedere opgenomen patiënt wordt regelmatig een aantal vitale functies gescoord en als de score te hoog is dan wordt het spoedinterventieteam erbij geroepen. De introductie van een spoedinterventieteam lijkt echter geen lang leven beschoren, aangezien effectiviteit onvoldoende is aangetoond. Het spoedinterventieteam zal moeten worden afgeschaft tenzij nader onderzoek kan aantonen dat de patiëntveiligheid hiermee gediend is. Echter, zoals dr. Boermeester laat zien in haar overzicht, de conclusies van inmiddels ruim verricht, ook internationaal onderzoek, alsmede de publicatie van een systematische review, ondersteunen dit niet. Je kunt je zelfs afvragen of hiervoor nog onderzoeksgeld moet worden vrijgemaakt.
Evidence-based veiligheid
Concluderend kunnen we aansluiten bij het NTvG-artikel van dr. Boermeester: “We zullen moeten komen tot evidence-based veiligheid, anders gaat veel energie verloren aan goedbedoelde interventies (spoedinterventieteams, red.), ten koste van werkelijk effectieve interventies die de veiligheid van de zorg verbeteren.”
Professor van der Graaf verwoordde het in haar redactioneel commentaar van datzelfde NTvG-nummer zo: “De tijd is aangebroken dat we niet alleen de dokter aanspreken op zijn kennis, maar ook bestuurders en overheid. Wat weten zij eigenlijk van evidence-based organisatieveranderingen en wat daar allemaal voor nodig is.”