De Miljoenennota bevatte voor de geestelijke gezondheidszorg weinig nieuws. En ook weinig goed nieuws. In totaal snijdt minister Schippers 600 miljoen euro weg uit de ggz; dat is ruim 11 procent van de totale omzet in de sector.
Draagkracht
Het is een illusie te denken dat zo’n klap verwerkt kan worden zonder schade voor de patiënt. Met name de meest kwetsbare, chronisch zieke patiënten worden hard getroffen. Zij moeten een eigen bijdrage gaan betalen die kan oplopen tot 2145 euro per jaar, als zij zo ziek zijn dat ze langdurig klinisch behandeld moeten worden. Voor iemand die moet leven van een bijstandsuitkering voor een alleenstaande is dat bijna een derde van het netto jaarinkomen. Ter vergelijking: als minister Schippers zelf een eigen bijdrage van vergelijkbare grootte zou moeten betalen om in de klinische ggz te worden behandeld, zou ze ruim 30.000 euro moeten betalen.
Ondraaglijke last
Voor de zomer heeft de Tweede Kamer met algemene stemmen uitgesproken dat de meest kwetsbare groepen bij de invoering van de eigen bijdrage moeten worden ontzien. Daarop heeft de minister de bijdrage verlaagd tot 200 euro. Maar wie bedenkt dat van de 160.000 chronisch psychisch zieke mensen in Nederland maar liefst 83 procent op of onder het bestaansminimum leeft, kan maar tot een conclusie komen. Die eigen bijdrage moet in elk geval voor deze groep gewoon van tafel. Zolang dat niet gebeurt, is aan de uitspraak van de Kamer geen recht gedaan.
Korting instellingen
Ook de korting op de instellingen zelf, die ruim 220 miljoen euro moet opleveren, zal onherroepelijk schade aanrichten aan de kwaliteit van de zorg. Omdat er in een keer zo’n hoog bedrag wordt weggesneden, is er voor de instellingen amper tijd en gelegenheid om medewerkers te herplaatsen of om te scholen. Dat betekent al snel veel meer ontslagen dan nodig. Oplopende wachtlijsten en uitblijven van zorg zijn de consequenties.
Afrekening
De minister beweert, dat zij met deze bezuiniging slechts geld terug haalt dat door de ggz in 2009 te veel is uitgegeven. Maar daar klopt niets van. Immers, het overgrote deel van de ggz is –door jarenlang gedraai en getreuzel van VWS- nog steeds niet over naar prestatiebekostiging, en daarom nog altijd gebudgetteerd. Te veel gemaakte productie wordt aan het eind van het jaar gewoon onder de streep afgerekend. Deze gebudgetteerde instellingen worden nu gepakt, omdat elders in de zorg het financiële kader is overschreden.
Henk en Ingrid
Goed ingelichte Haagse kringen melden, dat de belangrijkste motivatie voor deze enorme aanslag op de ggz was, dat de coalitiepartijen denken dat Henk en Ingrid geen gebruik maken van psychische hulp. Zij zullen bedrogen uitkomen. Want 1 op de 5 Nederlanders doet ergens in zijn leven een beroep op de ggz. En iedereen kan daardoor getroffen worden: man of vrouw, oud of jong, arm of rijk, wit of zwart. Wie niet zelf een psychische stoornis krijgt, heeft wel een kind, of ouder, of partner die wel ziek wordt. Of krijgt te maken met oplopende kosten voor arbeidsongeschiktheid, of meer onveiligheid op straat, omdat chronisch zieke mensen net als in de jaren ’80 in een uitkering of op straat belanden.
Efficiencywinsten
Wil de ggz dan niet bezuinigen? Integendeel. De sector is zelf met goed uitgewerkte plannen gekomen om forse efficiencywinsten te boeken zonder dat de kwaliteit van de zorg er onder lijdt. De minister heeft deze voorstellen van tafel geveegd zonder er ooit met de sector een fatsoenlijk gesprek over te voeren.
Vertrouwen
Inmiddels wil ze dat graag wel. Nu zijn wij altijd bereid tot praten. Maar voor we met deze minister een akkoord sluiten, moet vertrouwen hersteld worden. Dat lukt alleen, als de minister bereid is de rol van de ggz in onze samenleving de erkenning te geven die hem toekomt.
Lees ook:
Begroting VWS kritisch ontvangen
Miljoenennota 2012: plannen voor de zorg
Stijgende premie en eigen kosten in de zorg
Menzis: zorgpremie wordt nog hoger
Blogs Prinsjesdag 2011:
Koersvast in onzekere tijden? – Eelke van der Veen
Laat de echte Mark Rutte opstaan – Ewoud Nysing en Willem Wansink
Tijd voor een zorgakkoord – Jan de Vries
Buikriem strakker, nu het hoofd vrijer – Robbert Huijsman
“Wie zelfstandig wil werken, kan dat doen.” – Margo Brouns
Geef professionals de ruimte – Peter Paul van Benthem
Moeilijker kunnen we het voor u niet maken – Henk Nies
Een kleine voetnoot in de miljoenennota met gigantische gevolgen – Jacques Loomans
Laat de ggz efficiencywinsten boeken – Marleen Barth
Koersvast op ramkoers – Gerard van Pijkeren