Het is inmiddels een populaire stelling aan het worden: Nederland kan best toe met de helft minder afdelingen spoedeisende hulp (SEH). Zorgverzekeraars zijn ervan overtuigd dat het niet betaalbaar is om alle SEH’s open te houden en minister Edith Schippers van VWS is het graag met hen eens.
Kosten beteugelen
Zij is naarstig op zoek naar manieren om de alsmaar stijgende kosten van de gezondheidszorg te beteugelen en dan lijkt sluiting van een stuk of vijftig SEH’s een goede zet. Het zijn kostbare afdelingen tenslotte. Niet alleen omdat er hooggekwalificeerd personeel werkt en kostbare apparatuur staat, maar ook omdat het afdelingen zijn die 24 uur per dag open moeten zijn. Spoedeisende situaties laten zich moeilijk voorspellen.
Sluiting SEH’s
NVZ vereniging van ziekenhuizen gaat de discussie over sluiting van SEH’s niet uit de weg. We wisten bij ondertekening van het hoofdlijnenakkoord met het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars dat dit onderwerp part of the deal was. Maar in het beleid dat we op basis van dat hoofdlijnenakkoord moeten ontwikkelen, moeten we wel de nuance bewaren. Die lijkt in de discussie over sluiting van SEH’s overboord gegooid te zijn. Het zal in een aantal gevallen zeker mogelijk zijn om in bijvoorbeeld een stedelijk gebied met zes SEH’s te volstaan met vijf. Maar dan moeten we wel eerst kijken naar de functies en bezettingsgraden van die SEH’s. En dat aspect missen we volledig in de discussie.
Traumacentra
Laten we dus eens kijken hoe de situatie nu feitelijk is. In de eerste plaats is er de echt dure acute zorg voor patiënten met zeer ernstig trauma. Deze zorg is al sinds jaren geconcentreerd in tien traumacentra. Hier werken zeer gespecialiseerde traumateams en medische mobiele teams en ook de traumahelicopters zijn bij deze SEH’s geplaatst. Bezuiniging op deze traumacentra is geen haalbare kaart, als we niet onnodig mensenlevens op het spel willen zetten. Hetzelfde geldt voor de grote SEH’s in ons land, die weliswaar niet de erkenning als traumacentrum hebben, maar voor de regio wel een vergelijkbare functie vervullen.
Gewone spoedklinieken
Dan zijn er de SEH’s in de algemene ziekenhuizen, feitelijk meer gewone spoedklinieken voor het opvangen van brede, vaak voorkomende en vaak relatief eenvoudige acute klachten waarvoor medisch-specialistische hulp nodig is. Veelal zijn ze 24/7 open maar hierin is wel een kentering waarneembaar. Een aantal is in de nacht en/of het weekend gesloten.
SEH’s 24/7 beschikbaar
De druk op de SEH’s die nog wel 24/7 beschikbaar zijn, neemt hierdoor toe. En de vraag neemt niet af. Er zijn al ziekenhuizen waar driekwart van de acute vragen komt van chronische patiënten (hart- en vaatziekten, astma/COPD, diabetes, kanker). Maar in de discussie over sluiting van SEH’s wordt volledig voorbij gegaan aan het feit dat zij deze afdeling het meest nodig hebben op momenten dat hun situatie tijdelijk verslechtert en ze even extra hulp behoeven, zoals bij een ernstige exacerbatie bij astma. Niemand lijkt de vraag te stellen wie deze snel groeiende groep chronische patiënten acute zorg dichtbij gaat verlenen – zoals de minister wil – als de helft van de SEH’s verdwijnt. Maar iedereen kan begrijpen dat de eerste lijn deze medisch-specialistische zorg niet kan overnemen, en dus patiënten acuut laat opnemen. En reken maar dat dit kostenverhogend werkt.
Margot van der Starre
Directeur NVZ Vereniging van ziekenhuizen