Gewoontes en tradities zijn de belangrijkste oorzaak van overbodige verpleegkundige handelingen. Dat komt naar voren uit een peiling onder 600 leden van beroepsvereniging V&VN. De overbodige handelingen komen mogelijk later dit jaar op een ‘beter laten-lijst’.
Uit de enquête blijkt dat verpleegkundigen en verzorgenden dagelijks overbodige handelingen uitvoeren bij de zorg voor hun patiënten. Soms is het effect zelfs schadelijk voor de patiënt. 65 Procent van deze handelingen komt dagelijks terug. Reden is vaak de traditie. “We doen het altijd zo”, is een veelgehoord argument (46 procent). Een meerderheid van de ondervraagden (60 procent) zegt dat de genoemde handelingen ook volgens collega’s overbodig zijn.
In de top 5 staan onder meer standaard controles, zwachtelen en het frequent wassen met water en zeep. Verpleegkundigen moeten soms tot drie maal daags vitale functies controleren. Onnodig vaak, tijdrovend en soms belastend voor de patiënt, vinden verpleegkundigen. Als belangrijkste redenen om het toch te doen noemen de geënquêteerden: ‘gewoonte’ (51 procent) en ‘omdat de arts erom vraagt’ (55 procent).
Voor het zwachtelen en aantrekken van steunkousen geldt dat vaak niet duidelijk is of cliënten nog steunkousen nodig hebben. Het vervangen en onderhouden van katheters, infusen en stoma’s, gebeurt volgens protocol meerdere keren per dag. Volgens de respondenten is dit onnodig vaak (51 procent), terwijl het zorgt voor onnodig risico op infectie.
Vertraagd herstel
Het dagelijks volledig wassen van mensen en het standaard gebruik van water en zeep gebeurt omdat ‘het altijd zo wordt gedaan’ (67 procent). Veel verpleegkundigen en verzorgenden geven aan dat het belastend is en kan leiden tot klachten als droge huid en jeuk. Omdat verpleegkundigen graag willen zorgen nemen ze bovendien vaak handelingen over die de patiënt zelf kan verrichten. Te denken valt aan scheren, wassen, klaarzetten en geven van medicijnen. Dit vertraagt het herstel.
Onderzoekers van IQ healthcare van het Radboudumc inventariseren op dit moment de bestaande richtlijnen voor verpleegkundigen op overbodige handelingen. Zij combineren één en ander later dit jaar met de resultaten van de peiling door V&VN. Dit moet leiden tot een ‘Beter Laten’-lijst.
