21.1.2016 ÄZ: Ärzte und modernste Technik das gehört seit langem unmittelbar zusammen. © adam121 / fotolia.com Ärzte Zeitung / App / 013D04 / 21.01.2016 Young female doctor touching icon of media screen Real-online-workflow (2016)
De rijksoverheid kan de invoering van e-health in Nederland versnellen door meerjarenafspraken te maken over brede toepassing ervan en door een zogeheten e-health-snelweg te realiseren, waardoor data-uitwisseling makkelijker en goedkoper wordt. Dit kan in een hoofdlijnenakkoord met zorgaanbieders en -inkopers, patiëntenorganisaties en zorgprofessionals. Dit stelt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in een advies aan minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
De invoering van digitaal ondersteunde zorg in Nederland gaat langzaam, stelt de RVS. Het doel van een hoofdlijnenakkoord is om alle patiënten die dit willen, te laten profiteren van de voordelen die e-health biedt: beheer over de eigen gegevens en eigen regie, passende dienstverlening en gerichte zorg. Bovendien ziet de Raad een rol weggelegd voor e-health in het beteugelen van de stijgende zorgkosten.
De RVS constateert dat een gebrek aan mogelijkheden voor veilige data-uitwisseling tussen de verschillende gebruikte informatiesystemen grootschalige toepassing van e-health blokkeert. “Zorggegevens tussen zorgverleners zijn onderling nauwelijks uitwisselbaar, patiënten kunnen niet bij hun eigen gezondheidsgegevens en de nieuwe wereld van e-health apps kan niet communiceren met de bestaande zorg-ICT.” Dit veroorzaakt volgens het adviesorgaan “hoge kosten en irritatie” over ontbrekende informatie.
E-health-snelweg
Om de problemen op te lossen, wil de RVS dat de rijksoverheid een e-health-snelweg realiseert door zorgaanbieders en leveranciers van informatiesystemen (zoals ZIS, HIS, TIS, AIS, KIS) te verplichten om voor open koppelvlakken te zorgen, hun data kosteloos aan de patiënt beschikbaar te stellen en aan te sluiten bij vastgestelde standaarden en identificatie-eisen. Veldpartijen moeten met oplossingen komen.
“Verleen het Zorginstituut Nederland doorzettingsmacht, mochten partijen op korte termijn niet tot geschikte oplossingen komen voor burgers en patiënten”, aldus Pauline Meurs, voorzitter van de RVS. “De huidige geslotenheid van bestaande ICT-systemen mag vernieuwing in de zorg niet langer in de weg staan.”
Zij roept zorgaanbieders en zorgverzekeraars op in de zorginkoop tot meerjarenafspraken te komen en bovendien patiënten te verleiden en te stimuleren e-health te gebruiken. “Wanneer patiënten eenmaal kennis hebben gemaakt met e-health-toepassingen, ervaren zij vaak de voordelen van het gemak en de tijdwinst.” Meurs wijst op goede voorbeelden, zoals het initiatief waarbij hartpatiënten zelf digitaal hun dossier kunnen inzien, op afstand gemonitord worden en 24/7 per video contact kunnen opnemen met de zorgverlener.
Financieel aantrekkelijk
De RVS adviseert de overheid verder om “ervaren belemmeringen in wet- en regelgeving” weg te nemen en roept betrokkenen op om e-health ook financieel aantrekkelijk te maken. Hiervoor dient ruimte voor e-health gevonden te worden in financieringswijzen, bijvoorbeeld door alternatieve bekostiging op uitkomsten, en zo nodig tijdelijke e-health-tarieven toe te staan.
“Nu schieten zorgaanbieders met de invoering van e-health zichzelf vaak dubbel in de voet”, schrijft de RVS in het advies aan de minister, “Vergoedingen voor zorgaanbieders zijn namelijk afgestemd op aantallen verrichtingen en uren zorg, terwijl veel e-health juist het aantal verrichtingen (zoals ziekenhuisopnames of zorgbezoeken) wil terugdringen. Hierdoor verlaagt e-health de inkomsten voor zorgaanbieders, terwijl zij wel de kosten dragen voor het invoeren ervan.”
De RVS adviseert zorgaanbieders en zorginkopers om op basis van een gedeelde visie en strategie gezamenlijk te komen tot meerjarenafspraken waarvan de brede toepassing van e-health, de investering hierin en de opbrengsten op de lange termijn onderdeel zijn. “Zij dienen patiënten/cliënten te verleiden en te stimuleren om gebruik te maken van e-health door hen (financiële) voordelen te bieden. Dit ook gezien de psychologische barrières bij het overstappen naar e-health.”
Effecten van e-health
Verder moeten patiënten en zorgprofessionals actief het gebruik van e-health in de zorgrelatie overwegen en participeren in wetenschappelijk onderzoek om de effecten van e-health op kwaliteit, servicegerichtheid en kosten van zorg verder te onderbouwen. Patiëntenorganisaties, tenslotte, worden geadviseerd om een bijdrage te leveren aan het vergroten van kennis over de mogelijkheden van e-health voor patiënten en cliënten, zodat zij weten wat er te kiezen valt.
