De treeknormen voor de geestelijke gezondheidszorg zijn toereikend en hoeven niet aangepast te worden om wachttijden terug te dringen. Dat schrijft de NZa na onderzoek naar de treeknormen in opdracht van minister Schippers (Volksgezondheid).
Sinds de NZa in 2015 constateerde dat de wachttijden in de ggz te lang waren, staan deze bij minister Schippers van Volksgezondheid op het vizier. Met het oog op het terugdringen van de wachtlijsten verzocht de minister de NZa om onderzoek te doen naar de werking van de treeknormen, de normen voor de maximaal aanvaardbare wachttijd waarbinnen de cliënt zorg moet kunnen krijgen. De minister heeft de Tweede Kamer hierover in een brief geïnformeerd.
De treeknormen worden in de ggz in bepaalde gevallen overschreden, ziet de NZa. Volgens de zorgwaakhond houdt echter dit niet in dat alle patiënten van een zorginstelling niet tijdig de zorg kunnen krijgen waar zij behoefte aan hebben. “Uit ons onderzoek blijkt niet dat partijen moeite hebben met het interpreteren van de huidige normen”, concludeert de zorgautoriteit dan ook.
Differentiatie
Partijen die aan het onderzoek meededen, gaven aan dat door differentiatie de normen beter zouden kunnen aansluiten bij de specifieke zorgbehoefte van bijzondere patiëntengroepen. Ook zou differentiatie van de normen beter de ontwikkelingen binnen de ggz van de afgelopen jaren weergeven.
Het aanpassen van treeknormen aan bepaalde patiëntengroepen kan echter ook negatieve gevolgen hebben voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg, waarschuwt de NZa. “Bijvoorbeeld door verdringing (minder generalistisch, meer specialistisch) en hogere kosten. Ook moet worden opgemerkt dat nu nog niet kan worden gezegd dat differentiatie over de gehele linie een verbetering van de toegankelijkheid betekent: verbeterde toegang voor de ene zorgvorm kan resulteren in een langere toegangstijd voor een andere vorm van geestelijke gezondheidszorg. Een dergelijke wisselwerking is niet ondenkbaar”, aldus de zorgwaakhond.
Minister Schippers merkt in haar brief aan de Kamer op “dat differentiatie in de treeknormen waarschijnlijk zal leiden tot extra administratieve lasten (meer registreren) en extra complexiteit”. Zij wil nu “eerst prioriteit geven aan het aanpakken van de wachttijden in de ggz, die binnen de huidige treeknormen moeten blijven”.
Regionaal overleggen
Uit het onderzoek van de NZa blijkt verder niet dat er andere handvatten beschikbaar zijn. Wel zijn er allerlei initiatieven om de kwaliteit en tijdigheid van de ggz naar een hoger plan te tillen, zoals het initiatief van het Landelijk Platform GGZ om de wachtlijstproblematiek aan te pakken en de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden door het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZ.
De NZa juicht de initiatieven toe en ziet een faciliterende rol weggelegd voor het ministerie van VWS. De minister ziet bij het terugdringen van de wachttijden ook een belangrijke rol voor regionale overleggen.
“Wachttijden worden vaak door regionale factoren bepaald”, schrijft de minister. “Er worden daarom samen met GGZ Nederland, Landelijk Platform GGz, NIP Zorgverzekeraars en VWS bijeenkomsten in de regio gehouden om partijen bij elkaar te brengen. (..) Ook het formuleren van een gedeeld uitgangspunt over wanneer men moet op en afschalen, welke flexibiliteit nodig is en hoe dit te organiseren is onderdeel van het overleg.”
In Utrecht wordt in januari een vervolgbijeenkomst georganiseerd. In het eerste kwartaal van 2017 worden ook in andere regio’s deze bijeenkomsten georganiseerd: in Friesland, in Zuid-Limburg en in de regio Tilburg/Breda.
Publicatie van wachttijden
De NZa onderneemt ook actie op het gebied van tijdige ggz-zorg. Zo zijn de regels rondom publicatie van wachttijden aangescherpt. Naast instellingen moeten ook vrijgevestigde aanbieders hun wachttijden publiceren. Deze aanpassing wordt momenteel geëvalueerd.
Verder is een onderzoek gestart naar de wachttijden voor bijzondere patiëntgroepen, zoals mensen met autisme en persoonlijkheidsstoornissen. Eerder bleek dat juist voor deze twee patiëntgroepen de wachtlijsten gemiddeld genomen langer zijn dan bij andere onderzoeken.
Ook wordt er momenteel een Marktscan ggz uitgevoerd. Hierin zullen ook de meest actuele data rondom de wachttijden worden gepresenteerd.
Tot slot heeft de NZa zorgverzekeraars opgedragen verbeterplannen op te stellen die ingaan op hoe zij omgaan met de wachttijden in de ggz. Alle zorgverzekeraars hebben inmiddels een plan ingediend, aldus de zorgautoriteit.
