Voor ongeveer een derde van de zorg die momenteel in ziekenhuizen wordt geleverd, is ook daarbuiten een markt. Het overige deel is te zeer afhankelijk van faciliteiten van het ziekenhuis, zoals operatiekamers en spoedeisende hulpposten. Dat constateren de onderzoeksbureaus SiRM en Twynstra Gudde in opdracht van de Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Met het oog op de beoordeling van ziekenhuisfusies wilde de ACM weten in hoeverre binnen de sector productmarkten kunnen worden afgebakend. Tot nu toe hanteerde de marktwaakhond een indeling in algemene klinische ziekenhuiszorg, algemene niet-klinische ziekenhuiszorg en topzorg. Omdat er veel aan het veranderen is in de ziekenhuissector, vraagt de toekomst wellicht om een andere indeling, aldus de ACM.
Zelfstandige behandelcentra
De onderzoekers van SiRM en Twynstra Gudde onderscheiden in de ziekenhuizen in totaal 19 clusters van specialismen. Voor een zestal specialismen zien zij mogelijkheden voor een markt buiten het ziekenhuis. Het gaat om oogheelkunde, orthopedie, KNO, dermatologie, reumatologie en plastische chirurgie.
Bij deze disciplines is ook al te zien dat de specialisten zich vaker vestigen in zelfstandige behandelcentra. Deze zes clusters kunnen volgens de onderzoekers dan ook mogelijk als productmarkt worden afgebakend.
Naast de zes genoemde specialismen definiëren de onderzoekers ook bepaalde delen van de chirurgie als productmarkt. Het gaat dan om niet complexe operaties zoals voor behandeling van spataderen, aambeien en goedaardige huidgezwellen. Ook deze zorg zou goed buiten buiten de setting van het ziekenhuis kunnen worden geleverd.
De zeven genoemde productmarkten zijn verantwoordelijk voor ongeveer 28 procent van het volume en 14 procent van de omzet van de DBC-zorgproducten in het ziekenhuis.
Schaal
De overige 13 clusters hebben meer samenhang met de faciliteiten in het ziekenhuis, zoals een operatiekamer of een Spoedeisende Hulppost, of met andere specialismen. De onderzoekers vragen zich bij deze clusters ook af of ze voldoende schaalgrootte hebben om de benodigde voorzieningen zelf te kunnen exploiteren.
De mate waarin de hierboven gesuggereerde productmarkten ook daadwerkelijk uniforme condities voor concurrentie ondervinden, hangt ook af van andere factoren. Veel ziekenhuizen zijn bezig met strategische heroriëntatie en herzien de manier waarop ze zichzelf organiseren en de netwerken waarin ze werken, aldus de onderzoekers.
