Directeur financiën Arend Jan Poelarends van het St Jansdal zet vraagtekens bij de stelling van minister Schippers (VWS) dat ziekenhuizen over 2015 minder hebben uitgegeven dan het beschikbare macrokader. Zijn ziekenhuis alleen al heeft 10 miljoen euro meer uitgegeven dan zorgverzekeraars vergoeden. Ook het Meander MC en het Amstelland komen boven de budgetplafonds uit.
Schippers verwachtte dat ziekenhuizen de budgetplafonds voor medisch-specialistische zorg, zoals vastgesteld door de zorgverzekeraars, zouden overschrijden met 242 miljoen euro. Dit blijkt een stuk lager te zijn, namelijk 29 miljoen euro. De minister besloot in april dat ze de ziekenhuizen geen strafkorting zal geven, maar dit bedrag wel in mindering zal brengen op het beschikbare macrokader medisch-specialistische zorg 2017. Bovendien stelde de minister op basis van voorlopige cijfers geen overschrijding te verwachten over 2014 en 2015, maar een onderschrijding.
Volgens Arend Jan Poelarends klopt dit niet. “Alleen ziekenhuis St Jansdal factureert over 2015 al ruim 10 miljoen euro meer aan behandelingen bij zorgverzekeraars dan door hen wordt vergoed”, schrijft hij in zijn blog op Skipr.nl. Dit zit niet in de onderschrijding die de minister over 2015 verwacht. “Als meerdere ziekenhuizen op deze manier de boeken over 2015 afsluiten, dan lijkt het alsof we het met elkaar goed doen, maar spelen we geen goed, maar een gevaarlijk spel.”
Budgetplafonds
Het St Jansdal in Harderwijk is niet het enige ziekenhuis dat de budgetplafonds van verzekeraars overschrijdt. Ook het Meander Medisch Centrum (Meander MC) in Amersfoort heeft in 2015 circa 10 miljoen euro meer uitgegeven, volgens Gerrit-Jan Verbeek, manager finance & control van het ziekenhuis. Het ziekenhuis Amstelland in Amstelveen op zijn beurt heeft het plafond overschreden met 2 miljoen euro, volgens manager finance & control Frans Schaepkens.
Er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen voor de overschrijdingen. In het St Jansdal is de productie gestegen, terwijl de zorgverzekeraars en de overheid uitgingen van een daling, en de prijzen van dure (kanker)geneesmiddelen zijn gestegen. Als gevolg daarvan is het rendement van het St Jansdal negatief, terwijl er volgens Poelarends 1,5 miljoen euro winst had moeten worden gemaakt om het ziekenhuis in staat te stellen om investeringen te doen.
Schaepkens zegt niet één oorzaak aan te kunnen wijzen voor de overschrijding van het Amstelland, al spelen de hoge prijzen van dure geneesmiddelen wel een rol. Hij heeft de indruk dat het misschien afhangt aan het soort verzekerden dat overstapt naar een andere verzekeraar, en op die manier belandt bij het Amstelland voor ziekenhuiszorg. “Als er veel gezonde verzekerden overstappen, die geen gebruik maken van ziekenhuiszorg, dan overschrijden wij het budget niet.”
Patiënten doorverwijzen
Volgens Verbeek van het Meander MC is de verklaring voor de budgetoverschrijding simpel: het ziekenhuis heeft meer zorg geleverd dan de zorgverzekeraars vergoeden. Patiënten doorverwijzen naar een ander ziekenhuis, wat de Nederlandse Zorgautoriteit voorstelt, vindt Verbeek geen optie. Zijn ziekenhuis heeft volgens hem als innovatief en modern ziekenhuis een uitstekende reputatie, en als gevolg daarvan een “aanzuigende werking” op patiënten in de hele regio. “Daarnaast hebben we als topklinisch ziekenhuis een bovenregionale functie. Het laatste wat we willen is de toegankelijkheid inperken. Ik zie liever dat een zorgverzekeraar de middelen heralloceert dan dat we patiënten weg moeten sturen.”
Het St Jansdal vangt de budgetoverschrijding deels op door te bezuinigen. Het ziekenhuis kondigde in maart aan honderd medewerkers te ontslaan. Het Amstelland is nog in gesprek met zorgverzekeraars gesprek over extra vergoeding. Volgens Poelarends zijn de zorgverzekeraars in de huidige situatie “de lachende derde”: “Door de gemaakte plafondafspraken lopen zij vrijwel geen enkel risico meer. Ze hoeven de budgetoverschrijding niet aan ons te vergoeden, maar ontvangen wel het eigen risico van patiënten die ziekenhuizen behandelen boven het plafond.”
Hoe nu verder? Volgens Poelarends wordt in het ideale geval het eigen plafond verhoogd of eerlijker onder de ziekenhuizen verdeeld. Hij ziet ook mogelijkheden de tarieven voor behandelingen verder te verlagen. “Gelukkig hebben we met Zilveren Kruis voor 2016 betere afspraken gemaakt en zit niet meer overal, onder voorwaarden, een plafond op.” Iedereen is volgens hem verantwoordelijk voor het beheersen van de stijgende zorgkosten, maar nu lijkt het net alsof het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars de kosten volledig in de hand hebben. Hij vergelijkt de zorgkosten met een fietsband die opgepompt wordt en waar tegelijkertijd in geknepen wordt: als je maar snel genoeg met meerdere mensen in de band knijpt heb je niet door dat de band als maar voller wordt.
Strafkorting
In zijn blog schrijft Poelarends dat het voor de werking van het stelsel “helemaal niet verkeerd” geweest was wanneer de minister het macrobeheersinstrument wel had ingezet vanwege de overschrijdingen in 2013, en de ziekenhuizen een strafkorting had opgelegd. “Dan hadden we denk ik een hele fraaie discussie gehad over het systeem. Het had de evaluatie over tien jaar marktwerking in de zorg kunnen voeden.”
Volgens hem had er dan een debat kunnen ontstaan over de omvang van het macrokader en over de vraag hoeveel we met elkaar willen uitgeven aan de zorg. “Dan hadden we vanzelf een luide roep gekregen om meer transparantie over de afspraken die zorgverzekeraars met ziekenhuizen maken. Dan hadden we bovendien richting de geneesmiddelenproducenten een duidelijk signaal af kunnen geven.”
