Jigsaw piece Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional) H&V Journal 7-8/2014
De Inspectie voor de Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dringen aan op bezinning op het hulpaanbod binnen kleinschalige woonvormen, zoals zorgboerderijen. De inspecties betwijfelen of zorgboerderijen voldoende capaciteit en deskundigheid in huis hebben om de groeiende doelgroep van kinderen met zware, complexe problematiek te helpen.
Aanleiding voor de oproep is een onderzoek bij de inmiddels gesloten zorg- en verblijfsboerderij De Hoge Aard in Molenschot. Het programma Undercover in Nederland van Alberto Stegeman besteedde vorig jaar aandacht aan De Hoge Aard. Medewerkers zeiden daarin dat kinderen werden verwaarloosd en mishandeld. Mede naar aanleiding van de uitzending haalde Bureau Jeugdzorg vier minderjarige kinderen weg bij De Hoge Aard.
Weliswaar hebben de inspecties geen aanwijzingen gevonden dat de fysieke veiligheid van de kinderen in het geding was, zo melden ze nu, wel constateren de toezichthouders dat het op beheersing gerichte opvoedingsklimaat kinderen onvoldoende sociaal-emotionele veiligheid bood, waardoor ze zich niet optimaal konden ontwikkelen naar volwassenheid.
In het verlengde hiervan stellen de inspecties dat steeds meer kinderen die niet meer thuis kunnen wonen en hulp nodig hebben, in kleinschalige woonvormen geplaatst worden. “Dit heeft mede tot gevolg dat ook kinderen met een zware, complexe problematiek op een zorgboerderij worden geplaatst”, aldus de inspecties. “Dit langdurige verblijf stelt hoge eisen aan de mensen die deze begeleiding en hulp bieden, vierentwintig uur, zeven dagen in de week, zeker als dit gecombineerd wordt met andere bedrijfsactiviteiten en meerdere cliënten met zware problematiek.”
Groei
Mede dankzij de groeiende vraag is het aantal zorgboerderijen de afgelopen jaren gegroeid van circa 200 tot zo’n 1500. De inspecties betwijfelen of al deze zorgboerderijen voldoende capaciteit en deskundigheid in huis hebben om meerdere kinderen met zware en complexe problematiek gedurende langere tijd de hulp en begeleiding te bieden. De inspecties achten “bezinning” op zijn plaats en roepen staatssecretaris Van Rijn van VWS op om samen met de sector te onderzoeken welke kinderen wel dan niet op een zorgboerderij passen en aan welke voorwaarden het hulpaanbod van een zorgboerderij moet voldoen. Ook moet er meer oog komen voor het gevaar van een mismatch tussen draagkracht en draaglast van de medewerkers op een zorgboerderij. Daarnaast moet het intern toezicht beter worden georganiseerd.
Combineren
Dat de casus van De Hoge Aard niet op zichzelf staat leren ook de recente verwikkelingen rond het kleinschalige zorgnetwerk Keroazie in Groningen. In een recente publicatie schetst weekblad Elsevier hoe Keroazie zich door verschillende financieringsbronnen, zoals Wlz, Wmo en pgb, te combineren in korte tijd heeft ontwikkeld tot een zorginstelling met verschillende kleinschalige woonvormen en dag-begeleidingscentra waar de meest uiteenlopende cliënten – van zwak begaafd, (ex-)verslaafd tot ex-gedetineerd – elkaar treffen.
Dodelijke steekpartij
De Groningse zorgaanbieder kwam in januari in het nieuws na een dodelijke steekpartij in Kloosterburen waarbij de 28-jarige Jesse van Wieren in nieuwjaarsnacht het leven liet. Hoofdverdachte is een 25-jarige Keroazie-bewoner, met psychische en verslavingsproblemen. Een 27-jarige vrouw die bij Keroazie onder behandeling staat is medeverdachte. Het lichaam van Jesse van Wieren werd enkele dagen na de dodelijke steekpartij opgegraven in de tuin van de ‘oefenwoning’ waar de twee verbleven.
Het incident bracht een stroom kritiek teweeg in het werkgebied van Keroazie. Volgens de veelal anonieme omwonenden worden de Keroazie-cliënten zonder voldoende zorg en begeleiding op de woonlocaties gedumpt, met gevoelens van grote onveiligheid in de omgeving als gevolg.
Keroazie liet na het incident weten geen aanwijzingen te hebben gehad dat de 25-jarige bewoner gevaarlijk was. Naar aanleiding van een bezoek aan de locatie Pieterburen merkte de IGZ in 2012 veiligheid aan als een punt van “hoog risico”. De IGZ vroeg bij deze gelegenheid bijzondere aandacht voor risico-inventarisatie en het mengen van verschillende doelgroepen.
Kwaliteit
Op de eigen website laat Keroazie weten kwaliteit hoog in het vaandel te voeren. De Groningse zorgaanbieder merkt op dat ze aan verschillende wettelijke eisen moet voldoen en ook rekening moet houden met het oordeel van gemeenten en zorgkantoren. Keroazie is HKZ-gecertificeerd en voert daarnaast nog drie keurmerken.
De eigenaren van de nu door de inspecties bekritiseerde zorgboerderij De Hoge Aard hebben aangegeven dat zij hun activiteiten als zorgboerderij hebben gestaakt. Zij hebben zich uitgeschreven bij het register van de Federatie Landbouw en Zorg, dat keurmerken verstrekt aan zorgboerderijen.
