Journal Inside 11298_012_004 (2015) Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional)
De transitie in het sociaal domein komt voorlopig niet goed van de grond. Kabinet, gemeenten, werknemers en werkgevers moeten daarom de regie aanhalen en de transitie met urgentie en voortvarendheid ter hand te nemen. Daar bij is het van belang dat gemeenten zich houden aan de Code Verantwoordelijk Marktgedrag.
Dat stelt de Transitiecommissie Sociaal Domein in de Toekomstvisie Thuisondersteuning. De commissie constateert dat er “over de nieuwe toekomst van de thuisondersteuning en daarvoor noodzakelijke innovatie veel wordt gesproken, maar deze komt tot nu toe maar beperkt van de grond”. De betrokken partijen moeten daarom een sterkere regie gaan voeren en daar ook de zorgverzekeraars bij betrekken.
Met de Toekomstvisie Thuisondersteuning wil de transitiecommissie vaart en richting geven aan dit proces. De transitiecommissie pleit onder meer voor meer aandacht voor het perspectief de individuele zorgvrager. “Stel maatwerk centraal bij het ontwikkelen van beleid en diensten, passend bij de behoeften van de cliënt, in plaats van product-denken”, aldus de commissie. Technologische innovaties kunnen een verdere impuls geven aan de kwaliteit van ondersteuning thuis, met name intelligente sensortechnologie. Deze markt is weliswaar in ontwikkeling, maar kan volgens de transitiecommissie een impuls gebruiken. Daarom maakt de commissie zich ster voor een dialoog met het bedrijfsleven.
Regiobudget
Ook de financiële spelregels verdienen aandacht. Gemeenten moeten voldoende ruimte en expertise krijgen voor het integraal inrichten van het sociaal domein over financieringsschotten heen. In geval van belemmeringen moet het rijk deze wegnemen. Om de integrale zorg vorm te geven moet er meer samenwerking komen tussen het sociaal domein en de eerstelijnszorg. Een eerste aanzet is het realiseren van pilots met gezamenlijke regionale budgetten gefinancierd uit de Wmo 2015 en de Zorgverzekeringswet.
Eigen bijdrage
Daarnaast pleit de commissie voor “een kader voor de ontwikkeling van eigen bijdragen binnen de Wmo”. “Cliënten betalen een bijdrage gebaseerd op inzet en eventueel draagkracht waar het om private dienstverlening en algemene voorzieningen gaat”, adviseert de commissie. “Op deze wijze ontstaat een gelijkgericht belang. Voor maatwerkvoorzieningen kan een eigen bijdrage gebaseerd zijn op inzet of kosten. Afstemming met de Wlz en de Zvw moet daarbij mogelijk zijn, zodat het risico van afschuiving tussen systemen wordt geminimaliseerd.”
Goed werkgeverschap
Een ander aandachtspunt is wat de commissie betreft goed werkgeverschap. Het huidige systeem van arbeidsvoorwaarden past volgens de commissie niet bij de ontwikkelingen binnen het sociaal domein: “Het knelt bij het inrichten van nieuwe, brede functies over de verschillende doelgroepen (ouderen, ggz e.d.) heen.”
Een sectoreigen cao kan uitkomst brengen, evenals een herkenbare branchevereniging die aansluit bij de integrale aanpak van de ondersteuning thuis. Ook moeten er nieuwe functies, competenties en beroepen met bijbehorende profielen komen. Samen met programma’s voor om- en bijscholing moet dit bijdragen aan de professionalisering van het werk in de thuisondersteuning.
Schifting
Een lichte vorm van certificering kan daarnaast duidelijk maken welke aanbieders goed personeelsbeleid voeren en cao lonen betalen. “Onderschrijving van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag Thuisondersteuning door aanbieders kan dienen als eerste schifting”, aldus de commissie.
De code is bedoeld om prijsdump op de thuiszorgmarkt tegen te gaan. Een kleine twintig gemeenten en een handvol p aanbieders ondertekenden de code in augustus vorig jaar. Volgens branchevereniging BTN hebben zich nadien nauwelijks nog nieuwe ondertekenaars gemeld, waarmee de code vooralsnog een wassen neus is.
De TSD is vorig jaar door het kabinet opgericht om een vinger aan de pols te houden in het kader van de decentralisaties in het sociaal domein. TSD bestaat uit voorzitter Han Noten, Doekle Terpstra en Jenneke van Veen.
