De Transitiecommissie Sociaal roept aanbieders, zorgverzekeraars en gemeenten op om de samenwerking voorop te stellen in het belang van een efficiënt zorgaanbod voor de burger. De TSD ontvangt signalen over afwentelgedrag tussen de verschillende poortwachters. Burgers zijn hiervan de dupe en dat kan niet, aldus de commissie.
Dat er sprake is van afwentelgedrag bleek onlangs. Gemeenten proberen bijvoorbeeld ouderen onnodig in verpleeghuizen te stoppen, omdat de kosten daarvan voor rekening komen van het rijk.
De TSD is vorig jaar door het kabinet opgericht om een vinger aan de pols te houden in het kader van de decentralisaties in het sociaal domein en heeft deze week haar tweede voortgangsrapportage afgeleverd aan minister Plasterk (Binnenlandse Zaken). In deze rapportage staan arbeidsmarktbeleid en inkoop centraal. De commissie voorziet een kwalitatieve opgave binnen zorg en ondersteuning. Daarnaast pleit de TSD wat inkoop betreft voor de focus op een duurzame relatie tussen gemeenten en aanbieders, met concrete afspraken over innovatie.
Rijk en gemeenten moeten met elkaar investeren in het verkrijgen van een compleet beeld in de zorgvraag en –aanbod zonder te snel conclusies te trekken. Het voortdurend veranderen van het speelveld belemmert de innovatie, stelt de commissie.
Afstemmen
Gemeenten hebben door de decentralisatie de ruimte om hun aanbod zorgvuldig op de vraag van de eigen burgers te laten aansluiten, schrijft de TSD. Sterker nog, maatwerk en vernieuwing is de bedoeling. Dit hoeft echter niet te betekenen dat gemeenten onderling hun producten en aanbod niet op elkaar kunnen afstemmen. Een te grote diversiteit aan producttypen en (declaratie-) systemen heeft grote gevolgen voor de registratie, facturering en monitoring.
Dat is al gebleken. Zorgorganisatie gaven eerder dit jaar al aan dat de nieuwe zorgbureaucratie miljoenen euro’s kostte. Die worden niet aan zorg besteed, maar aan administratieve rompslomp. De TSD roept gemeenten op om gebruik te maken van uniforme systemen voor gegevensuitwisseling, het vaststellen van een beperkt aantal prestatie-indicatoren en een standaard voor de manier van rapporteren.
Huishoudelijke hulp
De TSD constateert dat bezuinigingen op de huishoudelijke hulp verlies en verschuiving van werkgelegenheid met zich mee brengt. Tegelijkertijd levert het mogelijkheden op voor innovatie, in de publieke en private sector, en brengt het nieuwe typen van werkgelegenheid met zich mee. Om deze arbeidsmarkteffecten te begeleiden, die voor instellingen en hun werknemers diep zal ingrijpen, adviseert de TSD het kabinet met de sector en gemeenten in gesprek te gaan over een gezamenlijk op te stellen werkagenda. Ook om te voorkomen dat werknemers afvloeien, die straks hard nodig zijn.
Te veel inspecties
In het sociaal domein zijn vijf landelijke inspecties actief. Dat zijn er te veel, vindt de TDS. De commissie roept de inspecties op om in het sociaal domein te kiezen voor één benaderingswijze en een organisatievorm met één governance, waardoor gemeenten worden benaderd door een vertegenwoordiging van de inspecties met uniforme bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
Gemeenten worden opgeroepen hun nieuwe toezichtstaak voor de WMO snel en adequaat vorm te geven en de transformatie aan te grijpen om dit te koppelen aan andere domeinen.
