De Autoriteit Consument & Markt (ACM) wil de grip op de beprijzing van geneesmiddelen vergroten. De toezichthouder stelt onder meer voor om de prijs voor een geneesmiddel buiten het ziekenhuis gelijk te trekken met de lagere prijs binnen het ziekenhuis – waar fabrikanten vaak fikse kortingen geven.
Dit schrijft ACM in een paper over de geneesmiddelenmarkt. De kartelwaakhond constateert dat fabrikanten van merkgeneesmiddelen wereldwijd de toetreding van goedkopere merkloze geneesmiddelen soms tegenwerken. Dat maakt geneesmiddelen onnodig duur, aldus de ACM.
Beïnvloeden
In de paper stipt ACM verschillende marketing- en verkooptechnieken aan die farmaceuten gebruiken om geoctrooieerde -en daarmee dure- merkgeneesmiddelen aan de man te brengen. Zo gebeurt het volgens ACM regelmatig dat farmaceuten op grond van marginale verbeteringen een octrooi op een geneesmiddel verlengen om zo hun markt veilig te stellen. Ook zijn er fabrikanten die concurrenten betalen om een goedkoper merkloos medicijn nog niet op de markt te brengen. Een andere methode van medicijnfabrikanten om hun omzet te verhogen is door artsen en medisch specialisten te beïnvloeden.
Kortingen
Voor wat de specifieke situatie in Nederland betreft stelt ACM vast dat sommige medicijnfabrikanten tegen zeer hoge kortingen geneesmiddelen hebben verkocht in ziekenhuizen. Dezelfde medicijnen kostten in de reguliere apotheek een veelvoud van de ziekenhuisprijs. Door in te spelen op de gewoonte van patiënten om het ziekenhuisgeneesmiddel mee te nemen naar de thuissituatie verhoogt een medicijnfabrikant zo de winst, ten koste van goedkopere, maar kwalitatief net zo goede merkloze geneesmiddelen, aldus de ACM.
AstraZeneca
Als voorbeeld haalt de ACM de verstrekking van de maagzuurremmer Nexium van AstraZeneca aan ziekenhuizen aan. De fabrikant verkocht het middel in veel gevallen onder de kostprijs – met kortingen oplopend tot meer dan 90 procent van de inkoopprijzen voor apothekers. Op deze manier bevorderde AstraZeneca het gebruik van Nexium binnen het ziekenhuis en werd de groep gebruikers van Nexium buiten het ziekenhuis vergroot. ACM onderzocht de zaak uitvoerig maar kon geen overtreding van de Mededingingswet door AstraZeneca vaststellen.
De casus maakt volgens ACM duidelijk dat de huidige Mededingingswet niet altijd schadelijke gedrag van faramceuten kan tegen gaan. Om die reden pleit ACM voor nieuwe instrumenten. In dit verband refereert ACM aan de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het voorschrijfgedrag van medisch specialisten. Een dergelijke maatregel zou er toe moeten leiden dat specialisten bij ontslag uit het ziekenhuis niet langer automatisch merkmedicijnen voorschrijven. Ook zouden patiënten het middel dat ze thuis gebruiken, makkelijker in het ziekenhuis moeten kunnen gebruiken.
Een verdergaande optie is een verbod op het aanbieden van geneesmiddelen onder de kostprijs. Weer een stap verder is het voorschrijven van de te hanteren prijzen door de overheid. Hiervoor pleitte Marcel Levi, bestuursvoorzitter van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, in NRC Handelsblad in oktober 2014.
