De meerjarige stijging van de zorgkosten valt 10 miljard euro lager uit dan het kabinet heeft begroot. “De oorspronkelijke ramingen gingen uit van een stijging met 16 miljard euro tussen 2013 en 2017”, aldus koning Willem-Alexander in de troonrede. “Door het ingezette beleid zal de stijging per saldo uitkomen op 6 miljard euro.”
De meevaller in de zorguitgaven komt dit jaar uit op zo’n anderhalf miljard euro, zo bleek maandag 15 september al nadat ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) uitlekten. Volgens het kabinet zijn de dalende zorguitgaven met name te danken aan afspraken met het veld over vergroting van het kostenbewustzijn, het tegengaan van verspilling en de aanpak van fraude. Om knelpunten bij de overheveling van zorgtaken naar de gemeenten aan te pakken stelt het kabinet komend jaar 400 miljoen euro extra beschikbaar.
Vertroebelen
De grootste meevaller zit nog altijd in het de dalende kosten van geneesmiddelen. Branchevereniging Nefarma wijst er op dat dit gegeven in het publieke debat over zorgkosten nauwelijks aandacht krijgt. “Het gemiddelde prijsniveau is afgelopen jaren sterk gedaald”, aldus Nefarma. “Dit ondanks de komst van nieuwe, doorgaans duurdere middelen die bijdragen aan een verdere verbetering van de zorg. Door hun komst kunnen ziektes worden bestreden waar tot voor kort nog geen remedie tegen was. De maatschappelijke discussie over een klein aantal kostbare, sterk gespecialiseerde geneesmiddelen vertroebelt het algemene beeld over de uitgaven aan medicijnen.”
Volgens Nefarma dreigt de beeldvorming de toepassing van nieuwe geneesmiddelen te bemoeilijken. Veel artsen zijn terughoudend in het voorschrijven ervan, terwijl de CPB-berekeningen volgens Nefarma aantonen dat nog geen 1 procent van alle kosten op het conto van nieuwe geneesmiddelen komt. “Van alle voorgeschreven geneesmiddelen in ons land is 99,3 procent ouder dan vijf jaar”, aldus Nefarma. “Dat percentage is hoger dan enkele jaren geleden en hoger dan in de ons omringende landen, waar meer gebruik wordt gemaakt van de nieuwste geneesmiddelen.”
Veerkracht
In de troonrede gaan aandacht voor de rol van geneesmiddelen binnen de zorg. Wel is er aandacht voor de decentralisaties in het sociale domein. “Per 1 januari 2015 gaan taken in de thuiszorg en de jeugdzorg en voorzieningen voor mensen met een arbeidsbeperking over naar gemeenten”, aldus Willem-Alexander in de troonrede. “Door dit dicht bij mensen te organiseren, wordt bureaucratie aangepakt en kan beter rekening worden gehouden met specifieke behoeftes en voorkeuren. Het doel is een flexibel stelsel van goede en toegankelijke voorzieningen dat aansluit bij de behoeftes en keuzevrijheid van het individu. Ook zo versterken we de veerkracht van Nederland.”
Extra middelen
Om problemen en fouten bij de transitie het hoofd te bieden, heeft het kabinet volgend jaar 400 miljoen euro extra beschikbaar gesteld. “Voorzieningen in de thuiszorg en de jeugdzorg blijven beschikbaar, maar mensen krijgen wel te maken met andere voorwaarden en aanpassingen in de dienstverlening”, aldus het staatshoofd. “Dat vraagt veel van hen en kan tot onzekerheid leiden. Juist daarom is alles erop gericht deze veranderingen de komende jaren in goede banen te leiden. Door het verstrekken van een toelage voor huishoudelijke hulp houden veel medewerkers hun baan en blijven zij het vertrouwde gezicht voor hun cliënten. In het besef dat bij een operatie van deze omvang niet alles foutloos kan verlopen, zet de regering zich intensief in om invoeringsproblemen tot een minimum te beperken, samen met de gemeenten en samen met de mensen en organisaties die voorzieningen verzorgen en ontvangen. Daarvoor is in 2015 400 miljoen euro extra beschikbaar.”
Zorgen
Weinig politici besteedden in hun reacties op de troonrede aandacht aan de zorg. Alleen fractieleider Emile Roemer van de SP maakte een expliciete verwijzing. Volgens Roemer moet het kabinet “de zorgen om de zorg” serieus nemen: “Helaas hoorden we daar niks over in de troonrede.”
