Lupe vergrößert die Entwicklung eines Kurses, roter Graph Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional) Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional)
Jarenlang groeide de VVT-sector. Tot 2013. Vorig jaar moesten instellingen in de verpleging, verzorging en thuiszorg pas op de plaats maken. Zo blijkt uit een analyse van vijfhonderd jaarverslagen van zorgorganisaties door Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs. En de komende jaren wordt het alleen nog maar spannender. Maandag wordt de jaarverslagenanalyse gepubliceerd.
De instellingen boekten samen een netto resultaat van 237 miljoen euro. Dat is fors lager dan de 424 miljoen die in 2012 werd behaald. En de aantallen intramurale cliënten en medewerkers liepen terug.
Lastig besturen
De gematigd positieve resultaten zijn door veel organisaties gebruikt om het eigen vermogen te verhogen. Dat zal hard nodig zijn om toekomstige bedrijfsrisico’s af te dekken, zo stelt Intrakoop. “De komende jaren wordt het ondernemingsklimaat in de zorg alleen maar nog maar spannender”, zegt Frank Kaptein, directeur van Intrakoop. “Daardoor worden instellingen voorzichtig. Het is lastig besturen als je niet weet waar je aan toe bent. Pas als de onzekerheid weg is kunnen bestuurders weer sneller en beter doorpakken.”
Liquiditeit
De solvabiliteit in de sector is licht toegenomen, van 23 naar 24,2 procent. Vooral kleine organisaties hebben voldoende reserves. De grote instellingen voldoen net aan de norm (15 procent). Maar de grootste bedreiging voor veel VVT-instellingen wordt het gebrek aan liquiditeit. Kaptein: “Je kunt veel vermogen hebben, in stenen bijvoorbeeld, maar ook in de zorg is de teneur: cash is king.” Veel zorgorganisaties hebben nu al moeite om financieringsafspraken te maken. En banken zijn niet erg willig met het aanbieden van financieringen of het aanpassen van rekening-courant. “En juist bij reorganisaties hebben VVT-instellingen te maken met acute financiële aanspraken, bijvoorbeeld door uitplaatsing”, zegt Kaptein.
En er is nog een bedreiging voor de liquiditeit: gemeenten en verzekeraars gaan anders betalen. Veel financiering is voortaan achteraf. En het is onzeker of de zorgkantoren in 2015 en 2016 de bevoorschotting handhaven. “Verstegen toonde aan dat het voor veel instellingen nijpend kan worden”, zegt Kaptein. “Op welke schaal is moeilijk te voorspellen, maar er gaan faillissementen ontstaan door gebrek aan liquide middelen.”
Personeel en gebouwen
Ook bij het personeel was er in 2013 sprake van een trendbreuk. In 2012 groeide het aantal arbeidsplaatsen in de VVT nog met drie procent. Vorig jaar daalde het aantal personeelsleden met twee procent. In totaal stroomden ongeveer 66.000 mensen in en gingen er 74.000 uit. Het aantal intramurale cliënten daalde tot 230.000. Tegelijkertijd zijn de personeelskosten sterk toegenomen. “Dan heb je het ook over kosten die instellingen zelf niet in de hand hebben, zoals sociale lasten en pensioenkosten”, zegt Frank Kaptein.
De inkoopuitgaven zijn in 2013 gedaald tot in totaal 6,2 miljard euro. Een belangrijk deel daarvan komt door minder investeringen in bedrijfsgebouwen en terreinen, een gevolg van de extramuralisering en de voorzichtige houding van de banken. De daling van investeringen in lopende bouwprojecten was zelfs 24 procent!
Cliëntgebonden kosten
Intrakoop en Verstegen ontdekten ook lichtpuntjes bij het analyseren van de jaarverslagen, zo geeft Kaptein aan. “Bijvoorbeeld bij de inkoopuitgaven. Een grote post wordt gevormd door voedingsmiddelen. Die is sterk gedaald door zuiniger om te gaan met eten en minder weg te gooien. En slimmer inkopen heeft de kosten flink teruggebracht.” Goed nieuws is vooral dat in 2013 patiënten en bewoners zijn ontzien, zo vindt Kaptein. “De patiënt- of cliëntgebonden kosten zijn zelfs iets gestegen. En dat zijn toch de kosten voor de kerntaken van de zorg. Dus we hopen dat die trend zich de komende jaren voortzet.”
Rapporten
‘De jaarlijkse zorgthermometer’, zo wordt het onderzoek van Intrakoop, de inkooporganisatie van de zorg, en Verstegen accountants en adviseurs ook wel genoemd. Ieder jaar voeren zij een analyse op alle gepubliceerde jaarverslagen uit. “Ieder jaar maken we een rapport over de gehele zorg”, zegt Frank Kaptein. “Dit jaar moesten we noodgedwongen splitsen in sectoren, want de ggz-instellingen hebben uitstel gekregen om hun jaarcijfers te publiceren.” Het rapport over de VVT-sector verschijnt 1 september. Kort daarop volgt het rapport over de gehandicaptenzorg.
