De Consumentenbond schrikt van de misstanden in de thuiszorg. Dat blijkt uit een artikel in het juli/augustus-nummer van de Consumentengids dat op 1 juli is gepubliceerd. Instellingen en medewerkers vormen soms een gevaar voor cliënten, zo constateert de Consumentenbond op basis van 65 IGZ-rapporten over thuiszorginstellingen die de Consumentenbond heeft doorgenomen.
De Consumentenbond bekeek 46 rapporten die zijn opgesteld naar aanleiding van eerste bezoeken en 19 vervolgrapporten. Ze zijn opgesteld tussen 2012 en begin 2014. De IGZ bezocht de thuiszorginstellingen om verschillende redenen: als een instelling net begint, naar aanleiding van een incident of als onderdeel van thematisch toezicht op medicatieveiligheid.
Medicatiebeleid
Met name op dat laatste punt gaat het “schrikbarend slecht”, zo schrijft de Consumentenbond. Bij medicatieprotocollen scoort meer dan de helft van de instellingen ‘hoog risico’. Drie op de vier nieuwe organisaties hebben geen medicatiebeleid, soms ook niet na jaren. Medicatie wordt niet vastgelegd of op eigen houtje veranderd door medewerkers. En die registreren vaak ook niet wat ze toedienen.
Vrijheidsbeperking
Maar de Consumentenbond komt meer misstanden tegen in de rapporten. Tachtig procent van de instellingen heeft geen of gebrekkig beleid op het gebied van vrijheidsbeperking. Of het beleid is in strijd met de wet. Zo werken sommige thuiszorginstellingen werken nog steeds met de Zweedse band. Foutenmeldingen, zoals bijvoorbeeld een defecte tillift, worden niet gedaan. En driekwart van de instellingen heeft geen richtlijnen voor wat te doen bij een gesloten deur. Dat werd een suikerpatiënte in Haarlem zelfs fataal. Dagenlang zat ze klem onder de bank. Uiteindelijk overleed ze in het ziekenhuis door onderkoeling en een veel te hoge bloeddruk.
Verscherpt toezicht
Hoewel het wettelijk verplicht is heeft maar de helft van de organisaties een cliëntenraad of klachtencommissie. De IGZ ziet vaak slechte scholing en gebrek aan deskundigheid. En personeel geeft aan dat ze worden ingezet voor te zware zorg.
Instellingen krijgen van de inspectie de tijd om orde op zaken te stellen. Dat gaat heel vaak goed. Maar niet alle instellingen geven hier gehoor aan. Verscherpt toezicht wil nog wel eens helpen, zo schrijft de Consumentenbond, maar zelfs daarna blijken sommige organisaties nog hardleers.
Actiz
In een reactie laat brancheorganisatie ActiZ weten de zorgen van de Consumentenbond te begrijpen, maar ActiZ wijst er op dat de reikwijdte van het onderzoek (46 van de ongeveer 1100 thuiszorgorganisaties) beperkt is. Van de instellingen die in het artikel bij naam worden genoemd zijn er drie lid van Actiz en drie andere van BTN.
ActiZ vermoedt dat de problemen zich vooral voordoen bij nieuwe toetrders. “We hebben altijd gepleit voor verplichte registratie, zodat de IGZ ook toezicht op deze groep kan houden”, stelt ActiZ. “Nieuwe toetreders die lid worden van ActiZ, dienen te voldoen aan de Algemene Leveringsvoorwaarden. Het zijn vaak kleine, startende bedrijven die door ActiZ gefaciliteerd worden om te weten hoe de dingen werken. Maar dat kost uiteraard even tijd.” Actiz overweegt thuiszorgorganisaties die consequent slechte zorg leveren het lidmaatschap te ontzeggen.
Eigen verantwoordelijkheid
Volgens Actiz maakt het onderzoek van de Consumentenbond ook duidelijk dat de eigen verantwoordelijkheid van de burger steeds belangrijker wordt. “Als een thuiszorgmedewerker ’s ochtends een steunkous komt aantrekken, heeft hij/zij wel een signalerende functie, maar kan niet verantwoordelijk zijn of iemand later op de dag wel/niet zijn medicijnen inneemt. ActiZ vindt dat deze veranderingen in de langdurige zorg ook van invloed zijn op de manier waarop de inspectie toetst. Wij zijn hierover met de IGZ en het ministerie van VWS in gesprek.”
