De Algemene Rekenkamer betwijfelt of de gemeenten klaar zijn om de nieuwe taken op het gebied van zorg, ondersteuning en participatie op zich te nemen. Om die reden pleit de Rekenkamer voor het opzetten van een onafhankelijke transitieautoriteit. Ook voorziet de Rekenkamer een toename van de administratie- en controlelasten.
De tijdelijke transitieautoriteit, de die de Algemene Rekenkamer in de nieuwste rechtmatigheidsbeoordeling van de rijksuitgaven bepleit, zou moeten toezien op de invulling van de randvoorwaarden voor de decentralisatie van rijkstaken. De Algemene Rekenkamer heeft vooralsnog zelf niet kunnen vaststellen dat het kabinet op dit moment gemeenten al voldoende zekerheid biedt over een haalbare en verantwoorde decentralisatie. Daarom pleit de Rekenkamer voor één integraal beoordelingsmoment komend najaar.
Geen reactie
Het kabinet neemt de aanbeveling voor een extra beoordelingsmoment niet over en reageert zelfs niet op de suggestie van een tijdelijke transitieautoriteit. Daarmee legt het kabinet een eerdere aanbeveling van de parlementaire onderzoekscommissie naar onderwijsvernieuwingen naast zich neer. Die adviseerde in 2008 om bij grote stelselwijzigingen een onafhankelijke uitvoeringstoets te verrichten.
Controle
De Algemene Rekenkamer merkt op dat de democratische controle op de publieke uitgaven steeds verder onder druk komt te staan. De Rekenkamer wijst er in dit verband op dat een steeds beperkter deel van de publieke uitgaven onder de rijksbegroting valt, onder meer omdat de grootste groei zich voordoet in de via premies gefinancierde sectoren zorg en sociale zekerheid. Dat versmalt het budgetrecht van de Tweede Kamer, aldus de Rekenkamer. Deze ontwikkeling krijgt een extra impuls door de overheveling van ruim 8 miljard euro aan de gemeenten in het kader van de decentralisaties.
‘Niet slank’
De Algemene Rekenkamer vindt het daarom van groot belang dat de verantwoording en democratische controle over de gedecentraliseerde taken vanaf 2015 op orde zijn. Een open data platform kan hiertoe bijdragen. De informatie die gemeenten vergaren is ook nodig om een landelijk beeld te krijgen van de taakinvulling. De Rekenkamer waarschuwt voor het opzetten van een veelheid van monitors om de ontwikkelingen in kaart te brengen. “Niet slank en niet slim”, aldus de Rekenkamer. De resultaten dienen juist integraal en in onderlinge samenhang in beeld te komen.
Ongelukkige combinatie
Omdat ruim 11 miljard euro van het transitiebudget de eerste jaren onder voorwaarden via een speciaal deelfonds binnen het Gemeentefonds zal worden uitgekeerd, vreest de Rekenkamer juist “onvermijdelijk een tijdelijke stroom verantwoordingsinformatie richting Rijk op, met alle administratieve en controlelasten van dien”. “Loslaten en toch tijdelijk vasthouden” –zoals het rijk met het deelfonds sociaal domein doet- is volgens de Rekenkamer “een ongelukkige combinatie”.
Onder het motto ‘Navigeren in een nieuw zorglandschap’ houdt Skipr op 20 juni een congres over de transitie van de langdurige zorg. Voor meer informatie, klik hier.
