Aanbieders van verzorging, verpleging en thuiszorg hebben vorig jaar voor 81 miljoen euro aan zorg geleverd die niet door de zorgkantoren is vergoed. Mede hierdoor heeft 12 procent van de organisaties een cliëntenstop ingesteld. Dit constateert branchevereniging ActiZ op basis van onderzoek naar de overproductie door zorgkantoren.
ActiZ vindt het onaanvaardbaar dat geld dat bedoeld is voor rechtmatig geleverde zorg “bij de zorgkantoren op de plank ligt”. Volgens ActiZ is van drie concessiehouders bekend dat ze in 2013 ruim 150 miljoen euro van de contracteerruimte niet hebben besteed aan AWBZ-zorg. “Als je 150 miljoen in de portemonnee, waarom betaal je dan die rekening van 81 miljoen euro niet?”, reageert een woordvoerster van ActiZ. ActiZ wil snel overleg over de kwestie met het ministerie van VWS, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en ZN.
Gemiddeld
Uit de inventarisatie van ActiZ blijkt dat de helft van de zorgorganisaties die zorg thuis leveren, meer zorg levert dan in vooraf met het zorgkantoor was afgesproken. Deze overproductie komt neer op een gemiddeld tekort per organisatie van 213.000euro. Van de organisaties die intramurale zorg leveren komt 58 procent tekort, een gemiddeld bedrag per instelling van 221.000 euro.
Opgeteld komt dit neer op 49 miljoen euro bij alle deelnemers aan het onderzoek samen. Voor de hele branche van verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg gaat het in 2013 om 81 miljoen euro. Dit bedrag is bijna 32 miljoen euro hoger dan in 2010. Opvallend is dat vooral de kleinste en de grootste zorgorganisaties bovengemiddeld te maken hebben met zorg die niet is vergoed.
Keuzevrijheid
Directeur Aad Koster van ActiZ vindt dat de gang van zaken cliënten in hun keuzevrijheid beperkt en organisaties straft voor innovatief beleid. “Het betekent dat cliënten niet terecht kunnen bij het verzorgingshuis of de thuiszorgorganisatie van hun keuze of op de wachtlijst komen, terwijl die organisatie wel capaciteit heeft om zorg en ondersteuning te leveren”, aldus Koster. “Wij vinden dit een verkeerde prikkel in het systeem, want organisaties die investeren in kwaliteit en innovatie, worden hiervoor niet beloond doordat klanten voor hen kunnen kiezen.”
Doelmatigheid
Zorgverzekeraars Nederland (ZN) weerspreekt dat de zorgkantoren geld op de plank houden. “Het gaat hier over geld dat bovenop de contractafspraken komt”, aldus woordvoerder Wouter Kniest. “De vraag is of zulke overproductie altijd vergoed moet worden, temeer daar de zorgkantoren vanwege het miljardentekort in het AWBZ-fonds van de overheid de opdracht hebben om scherp te kijken naar doelmatigheid.” Kniest bestrijdt dat de zorgverzkeraars uit eigenbelang zuinig AWBZ-zorg inkopen. Als er al geld overblijft vloeit dit terug naar het AWBZ-fonds. Kniest wijst er daarnaast op dat de niet vergoede overproductie afgezet tegen het totale budget relatief klein is. “Het gaat om zo’n 0,3 procent van het totale budget. Het is dus niet zo dat grote groepen cliënten het zonder zorg moeten stellen, ze kunnen die zorg hoogstens niet altijd bij de aanbieder van voorkeur krijgen.”
Inschatting
De problemen rond de overproductie worden nog groter, zo vreest ActiZ, aangezien de productieafspraken voor 2014 veelal zijn gemaakt op basis van de inschatting van de geleverde zorg in november 2013, niet op de daadwerkelijk geleverde productie in 2013. Dat betekent dat veel zorgorganisaties zijn gestart met een hogere productie dan waarvoor het zorgkantoor een productieafspraak heeft gemaakt. Drie op de vijf zorgaanbieders verwacht dat de problematiek van overproductie in 2014 toeneemt. Daarnaast blijkt dat zorgkantoren terughoudend inkopen.
ActiZ pleit er al jaren voor dat zorgkantoren de zorg inkopen op basis van de werkelijke zorgvraag. Door het AWBZ-bekostigingssysteem blijven er volgens ActiZ jaarlijks grote bedragen onbenut voor de zorg.
