Om het hoofd in een krimpende zorgmarkt boven water te houden moeten zorgaanbieders meer sturen op liquiditeit. Dat betoogt Erwin Winkel, ING Sectormanager Gezondheidszorg, in het Jaarbericht Gezondheidszorg 2013 van ING Economisch Bureau.
“De meeste zorgaanbieders sturen financieel nog steeds op resultaat en vermogensvorming”, aldus Winkel. “Dit is echter niet wat een zorginstelling uit de gevarenzone zal houden. Voldoende sturing op liquiditeit wel. ‘Cash is king’.”
Winkel motiveert zijn waarschuwing met een verwijzing naar de snel veranderende marktomstandigheden in de zorg. Allereerst is de onstuimige groei van de laatste jaren in veel segmenten omgeslagen in krimp. De curatieve zorg zag het productievolume in 2012 voor het eerst in jaren dalen. Deze nieuwe omstandigheden vragen van ziekenhuizen een onderscheidend en toekomstbestendig aanbod, aldus ING. Scherpere portfoliokeuzes kunnen dan ook niet uitblijven.
Speelveld
Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) is het speelveld drastisch aan het veranderen. De komende jaren mag de sector -net als de curatieve zorg- maximaal 1 procent per jaar groeien. Dit betekent onder meer een beddenreductie van ruim dertig procent. Nog zwaarder getroffen wordt de sector van de verzorging en verpleging. Als gevolg van het niet langer vergoeden van intramurale verzorging zal de verzorgingscapaciteit zo’n 30 procent krimpen.
“Het managen van krimp stelt andere eisen aan zorgorganisaties: focus, terug naar de kern, voldoende flexibiliteit creëren in je organisatie”, zegt Winkel. “Maar ondanks de lastige marktomstandigheden zijn er ook kansen. Traditionele verdienmodellen staan onder druk, wat ruimte geeft aan nieuwe, innovatieve businessmodellen, zoals bijvoorbeeld franchise.”
Bewuste keuzes
De veranderingen in de zorg houden niet op bij krimpende budgetten, zo benadrukt ING. De zorggebruiker wordt steeds bepalender. Een kleiner verzekerd pakket en hogere eigen bijdragen zorgen er voor dat patiënten steeds bewustere keuzes gaan maken. De keuze van de zorgconsument voor betaalbaarheid, service en kwaliteit zorgt er mede voor dat de zorg in 2014 van groei naar krimp gaat.
Substitutie
Daarnaast is het beleidskader nog volop in beweging. Zo is de decentraliseringsoperatie waarbij zorgtaken vanuit de AWBZ naar de gemeenten worden over geheveld in volle gang. In het kader van deze operatie worden ook steeds meer zorgtaken van weleer bij de patiënt en zijn naasten neer gelegd. Ook sturen overheid, verzekeraars en aanbieders aan op substitutie van tweedelijns en intramurale zorg door eerstelijns-, extramurale- en zelfzorg.
