De ING voorziet een verdere decollectivisering van het zorgstelsel. Dit betekent ondermeer beperking van aanspraken en meer eigen betalingen enerzijds en versnelde emancipatie van de zorgconsument anderzijds. Eén en ander komt naar voren uit de ‘Zorgvisie 2020’ die ING dinsdag 4 september in Amsterdam heeft gepresenteerd.
Volgens ING heeft de kostenontwikkeling in de zorg een niveau bereikt waarop de collectieve lasten niet langer kunnen worden herverdeeld. Om de solidariteit te handhaven is het noodzakelijk om nu keuzes te maken en het collectieve karakter van de gezondheidszorg verder in te perken. Wanneer fundamentele keuzes worden ontlopen, dan dreigt “een Eskimocultuur, waarin de ouderen zichzelf van het leven beroofden om de rest van de familie het brood niet uit de mond te stoten”.
Emancipatie
Naast en deels als gevolg van de voorziene trend van decollectivisering verwacht ING een versnelde emancipatie van de zorggebruiker. De patiënt zal in toenemende zelf actief keuzes maken in plaats van dat deze door zorgverzekeraars en zorgaanbieders worden gemaakt. De veronderstelling daarbij is dat de patiënt, ondermeer geholpen door digitale techniek, ook steeds beter in staat zal zijn om de regie over het eigen zorgproces te voeren. “Brede beschikbaarheid van (internet)technologie vergroten de mogelijkheden tot een actieve participatie”, aldus ING.
Kostenbewustzijn
Naarmate de patiënt meer verantwoordelijkheid draagt voor het eigen zorgproces, zal ook het kostenbewustzijn toenemen, verwacht ING. Dit is volgens ING een positieve ontwikkeling. Koopgedrag waarbij patiënten zich laten leiden door afwegingen als betaalbaarheid, service en kwaliteit, dwingt zorgaanbieders om kritisch naar het eigen aanbod te kijken. Daarmee verdwijnt het verschijnsel ‘vanzelfsprekende groei’ bij zorginstellingen, want aanbieders zullen telkens opnieuw de gunst van de klant moeten waarmaken. Dit betekent tevens dat mogelijkheden voor commerciële partijen in de gezondheidszorg zullen groeien.
Toegevoegde waarde
Volgens ING vormt deze ontwikkeling niet alleen een prikkel voor doelmatigheid, maar zal één en ander ook leiden tot meer innovatie, aangezien aanbieders om de klant optimaal te bedienen onderscheidend moeten zijn. “Daar komt bij dat de sector zich ook in economische zin kan gaan ontwikkelen en daarmee meer toegevoegde waarde kan leveren voor de economie als geheel”, aldus ING.
Cultuuromslag
Regie van de patiënt waarbij het aanbod de vraag volgt veronderstelt volgens ING een cultuuromslag bij zorgaanbieders en professionals. Sleutelbegrippen in dit verband zijn cocreatie en coproductie. Samenwerking met de patiënt betekent dat zorgaanbieders en professionals verder moeten kijken dan enkelvoudige ziektes of aandoeningen. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor de organisatie van de zorg. “Zorg wordt meer programmatisch van aard, multidisciplinair van opzet en meer gericht op het ondersteunen van de patiënt in het zorgproces en het dagelijkse leven in de breed mogelijke context”, verwacht ING. “En dus minder gericht op interventies.”
Netwerkorganisaties
Integrale zorg betekent volgens ING in de praktijk ondermeer taakherschikking tussen medische professionals. “De tijd dat professionals hun werkzaamheden zelfstandig en vanuit een praktijk konden organiseren is voorbij”, aldus ING. “Zorginstellingen moeten focus aanbrengen op welke onderdelen zij zich vooral willen profileren. De notie is hierbij dat traditionele indelingen in de zorg (curatieve zorg en care, geestelijke en somatische zorg, eerste en tweede lijn) als het ware gaan vervagen. Zorginstellingen worden onderdeel van c.q. vormen netwerkorganisaties die de klant volgen.”
Debat
‘Zorgvisie 2020 – Zorg(en) voor morgen’ is tot stand gekomen op basis van dertien interviews met opinieleiders uit de sector, waaronder scheidend SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan, directeur Paul Schnabel van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), bestuursvoorzitter Wim van der Meeren van zorgverzekeraar CZ en directeur Wilna Wind van patiëntenfederatie NPCF. Als financiële dienstverlener wil marktleider ING hiermee een bijdrage leveren aan het maatschappelijke debat.
Veranderkunst
Daarnaast expliciteert ING de eigen rol als financiële dienstverlener. Uit Zorgvisie 2020 komt naar voren dat ING in de toekomst nadrukkelijker zal kijken naar de toegevoegde waarde die zorgaanbieders leveren. “Banken willen graag investeren in zorgaanbieders die toegevoegde waarde leveren”, aldus ING. “Strategie en positionering, het kunnen bedrijven van de veranderkunst, daar gaat het wat ons betreft om.” Dit betekent in concreto dat ING verwacht dat aanbieders heldere portfoliokeuzes maken: “Dat begint met de vraag ‘waar ben ik goed in en wat laat ik voortaan aan anderen over’. Het portfolio begrenzen. Duidelijk maken: ‘Hier ben ik niet (meer) van’.”
