Het selectief inkopen van ziekenhuiszorg op basis van scherpe kwaliteitscriteria door de zorgverzekeraars is dit jaar nauwelijks van de grond gekomen. Dit blijkt uit een rondgang van Skipr langs de vier grote zorgverzekeraars.
Koploper op het gebied van selectieve zorginkoop CZ heeft in 2012 circa 2 tot 3 procent van het inkoopbudget op grond van scherpere inkoopcriteria anders besteed dan voorgaande jaren, zo geeft de zorgverzekeraar aan in het septembernummer van Skipr magazine, dat deze week verschijnt. Op een totaal inkoopbudget van ruwweg vier miljard euro is dit een verschuiving van tachtig tot honderd twintig miljoen euro.
Nullijn
Achmea kan geen percentage noemen, maar zegt dit jaar wel 100 miljoen euro extra gereserveerd te hebben voor het contracteren van zelfstandige behandelcentra. Gelet op de nullijn die Achmea hanteert bij de zorginkoop betekent dit in de praktijk ook een vorm van selectieve inkoop, aangezien de bedoelde 100 miljoen euro afgaat van het budget voor reguliere aanbieders. Bij VGZ beperkt de selectieve inkoop zich tot op een paar miljoen euro. Menzis heeft de selectieve inkoop in 2013 beperkt tot de behandeling van heupartrose en rughernia. Volgens de NVZ vereniging van ziekenhuizen komt selectieve zorginkoop “nog nauwelijks van de grond”.
Aanneemsom
Een belangrijk obstakel voor selectieve zorginkoop vormt het hoofdlijnenakkoord dat het ministerie van VWS met de zorgverzekeraars en ziekenhuizen medio vorig jaar heeft afgesloten. Hierin is overeengekomen dat de ziekenhuiskosten jaarlijks met niet meer dan 2,5 procent mogen stijgen. De nadruk op macrokostenbeheersing met verzekeraars in de rol van budgetbewaker heeft het gros van de verzekeraars er toe gebracht om met individuele ziekenhuizen een vaste aanneemsom of productieplafond af te spreken. Dit staat haaks op selectieve zorginkoop, waarbij producten op het niveau van behandeling of aandoening gewogen en met elkaar vergeleken worden. “Verzekeraars zijn vooral heel hard bezig om niet te veel geld uit te geven”, vat secretaris Chris Wiggers van de stichting Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ) de contractonderhandelingen van dit jaar samen.
Onzekerheid
Daarnaast heeft ook de invoering van een nieuwe bekostigingssystematiek in de vorm van DBC’s op weg naar transparantie (DOT) selectieve zorginkoop in de weg gestaan. “De invoering van DOT heeft de contractonderhandelingen dit jaar waanzinnig bemoeilijkt”, stelt Wout Adema, senior manager inkoop tweedelijns zorg van Achmea. “We hadden gewoon de juiste taal nog niet. Wij kopen als verzekeraar voor twaalf maanden zorg in, maar ziekenhuizen konden helemaal niet vertellen wat hun jaarvolume in DOT-termen was, omdat ze nog nooit in DOTs gedraaid hadden. Een kostprijs op DOT-niveau was ook niet voorhanden. En een ziekenhuis wil zo’n kostprijs natuurlijk wel kunnen rond rekenen om te bekijken of de jaarrekening een beetje gevuld is. Er was zoveel onzekerheid rond DOT dat we uiteindelijk ook om die reden hebben besloten om eerst een aanneemsom af te spreken.”
Impuls
Selectieve zorginkoop is door beleidsmakers bedoeld als hét reguleringsinstrument in een verder grotendeels geliberaliseerde curatieve sector. Aanbieders die op het terrein van kwaliteit en doelmatigheid onvoldoende scoren zouden niet langer gecontracteerd moeten worden, ten faveure van aanbieders die het op deze punten juist wel goed doen. Dit moet de kwaliteit en efficiency van de ziekenhuiszorg een krachtige impuls geven. Bovendien hebben verzekeraars met selectieve inkoop een middel in handen om concentratie en spreiding van ziekenhuisvoorzieningen en substitutie af te dwingen.
Afspraken
Ondanks de moeizame start van selectieve zorginkoop verwachten de verzekeraars de komende jaren serieuze stappen te zetten op dit terrein. “We nu voor veertig procent van het behandelvolume kwaliteitscriteria”, zegt bestuursvoorzitter Wim van der Meeren van CZ. “Sommige gebruiken we nog indicatief, maar daar zullen we vanaf 2013 dwingender afspraken over maken, met name als het gaat om praktijkvariatie.”
Selectief
Senior manager inkoop Adema voorziet dat ook Achmea vanaf volgend jaar selectiever te werk gaat. “In beginsel willen we ook in 2013 bij alle ziekenhuizen contracteren, maar ik denk dat we niet meer bij alle ziekenhuizen alles gaan inkopen”, aldus Adema. “Wij hebben bovenop de veldnormen van de wetenschappelijke verenigingen een aantal specifieke onderwerpen benoemd. Worden bepaalde ingrepen op voldoende niveau uitgevoerd? Is het aantal verrichtingen voldoende om echt goed te kunnen verbeteren? Als een ziekenhuis niet kan verbeteren, dan moeten we die zorg maar niet meer inkopen.”
