Er zijn nog maar weinig beroepen die niets met ICT te maken hebben. Door de toenemende mate van digitalisering moeten reparateurs bijvoorbeeld hun bevindingen online doorgeven en worden afspraken bij kappers of restaurants online geboekt. De zorg is geen uitzondering.
Zo wijdde De Monitor op NPO onlangs nog een aflevering aan het onderwerp ICT in de zorg. Verschillende systemen en portalen moeten ervoor zorgen dat zorgmedewerkers hun werk goed kunnen uitvoeren, maar in de uitzending werd pijnlijk duidelijk dat dit lang niet altijd wil lukken. Wat bij mij bleef hangen was de achterliggende boodschap: luister naar de zorgverlener. Zij dragen immers zorg voor de cliënten en weten uiteindelijk het beste wat ze daar op het gebied van ICT voor nodig hebben én hoe het er nu voor staat. In deze blog kijken we daarom door de ogen van de zorgverlener naar de status van ICT in de zorg, welke uitdagingen daarbij horen en hoe we deze te lijf kunnen gaan.
Digitale frustraties
Een belangrijk onderwerp in de digitalisering van de zorg is de overstap van papieren naar digitale zorgdossiers. Het is iets dat behoorlijk wat voeten in de aarde heeft. Uit onderzoek dat wij hielden onder zorgmedeverleners uit verschillende sectoren, zien we namelijk terug dat deze overstap lang niet voor iedere zorgverlener vanzelfsprekend is. We hebben in 2017 en in 2019 onderzocht wat de status van ICT in de zorg is. Hieruit blijkt dat het aantal zorgverleners dat digitaal is gaan werken, nauwelijks is toegenomen. In 2017 werkte 62 procent van de zorgverleners enkel digitaal, dit jaar is het percentage naar 64 gestegen.
Voor de zorgverleners die inmiddels met digitale zorgdossiers werken, verdwijnen echter niet alle problemen als sneeuw voor de zon. Het digitaal bijwerken van de zorgdossiers vormt voor velen van hen namelijk een grote frustratie – iets dat ook terugkomt in de uitzending van De Monitor. ICT moet zorgverleners ondersteunen in hun werk zodat zij hun kostbare tijd kunnen besteden aan de cliënt, maar vaak zorgt het er juist voor dat administratieve handelingen méér tijd kosten. Uit ons onderzoek blijkt dat daarbij de grootste ergernissen bestaan uit het opnieuw moeten inloggen in verschillende systemen (28%) en het zoeken in verschillende systemen (28 procent). Het is daarom niet meer dan logisch dat zorgverleners vrezen voor een wirwar aan applicaties in de toekomst (64%).
Samen in de actie
Om de (digitale) administratieve rompslomp te verminderen is het actieplan ‘(Ont)regel de zorg’ door de Overheid in het leven geroepen. Op 23 mei 2018 presenteerde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport het actieplan om de zorg te ontdoen van overbodige bureaucratie. Hiermee komt er een einde aan de wirwar van verschillende applicaties en wordt de informatievoorziening gestandaardiseerd. Een mooi initiatief, maar op dit moment heeft dit plan helaas nog niet zijn vruchten afgeworpen. Slechts één op de vijf (22%) zorgmedewerkers gelooft dat het actieplan daadwerkelijk verbeteringen gaat brengen. Momenteel ervaart 1 op de 3 medewerkers pas dat de administratieve rompslomp minder is geworden dankzij het actieplan. Een tijdsbesparing wordt door 28 procent opgemerkt. Maar dat er nu nog niet door iedereen een verbetering wordt gevoeld is niet gek. We kunnen immers niet verwachten dat de positieve gevolgen meteen merkbaar zijn.
De uitdagingen te lijf
Wat kan er gedaan worden om deze uitdagingen uit de weg te gaan? Allereerst is het belangrijk dat zorgverleners stap voor stap worden meegenomen in de digitalisering van de zorg. Dit begint al bij de voorkant van het proces. Nog voordat nieuwe systemen doorgevoerd worden, is het nodig zorgmedewerkers te vragen naar hun behoeften. Als dit fundament eenmaal ligt, kan er verder gekeken worden naar de ICT-kennis die medewerkers nodig hebben en wat er nog gedaan moet worden om dat kennisniveau op peil te krijgen. Neem vervolgens echt alle medewerkers mee in de nieuwe werkwijze. Voer de veranderingen niet van de ene op de andere dag door, maar doe dit stap voor stap. Leg uit waarom je gaat veranderen en welke consequenties dit voor de verschillende functies heeft.
Eén voor allen en allen voor één
Om een wirwar van applicaties te voorkomen, maar er ook voor te zorgen dat zorginstellingen gemakkelijk in contact komen met elkaar is een gezamenlijk actieplan, zoals (Ont)Regel de Zorg, van belang. Daarnaast moet er ook intern nog genoeg werk worden verzet om iedere medewerker mee te krijgen in de digitalisering. Eensgezindheid van bovenaf dus en instellingen die de zorgverlener niet vergeten in het proces, alleen daarmee zetten we een stap in de goede richting. De zorgverleners die aan het woord komen in uitzending van De Monitor spreken hun vertrouwen hierin uit. Laten we hen, en alle andere zorgmedewerkers in het land, niet teleurstellen.
Reno van der Looij
Salesmanager bij Ictivity
