Hoe een stiekeme maatregel van de minister het patiënten onmogelijk maakt om in therapie te gaan.
Al jaren tobt Jolanda met haar problemen. Ze kan zich net staande houden, eindelijk uit de schuldsanering. Maar er hoeft maar dát te gebeuren – een afspraak die niet doorgaat of een onverwachte aanmaning – dan gaat het weer gruwelijk mis. Na veel omzwervingen binnen de geestelijke gezondheidszorg vraagt ze haar huisarts een verwijzing voor psychotherapie. Bij een zelfstandig gevestigd behandelaar die ze kent via haar vriendin. De huisarts vertelt haar dat dit wel kan, maar geld kost. Ze moet 50 procent zelf betalen en dan volgt een niet te bevatten verhaal over de vergoeding. Dan gaat het echt mis met Jolanda.
Omzetplafonds en prijsafspraken
Wat is er aan de hand, waarom kunnen patiënten niet gewoon in therapie gaan? Er is nogal wat mis met de vergoeding van therapeutische hulp. Een inkijkje. Om de vergoeding van de geestelijke gezondheidszorg te kunnen beheersen hanteren Zorgverzekeraars budgetten. Op zich niks mis mee. Het probleem zit in de omzetplafonds en de prijsafspraken. Eenvoudig gezegd: patiënten mogen maximaal een bepaald bedrag verbruiken. Ook al is de therapie nog niet klaar. Sommige verzekeraars verplichten de therapeut om dan door te behandelen, op eigen kosten. Halverwege stoppen is net zoiets als een gebroken arm wel zetten maar er geen gips om doen. Therapeutisch volstrekt onverantwoord.
De overheid wil nu de Vrije Artsenkeuze aan banden leggen omdat het gebruik hiervan tot overschrijding van het GGZ-budget leidt. Psychotherapeuten die niet-gecontracteerd werken maken gebruik van de Vrije Artsenkeuze. Niet beperkt door budgetten die therapieën halverwege knakken of het cliënten onmogelijk maken om met therapie te starten. De Vrije Artsenkeuze geeft psychotherapeuten de ruimte om kwalitatief hoogstaande therapie te bieden waarin de cliënt centraal staat; zonder de beperkende bureaucratie.
Wat is de reden dat de niet-gecontracteerde zorg stijgt? Zorgverzekeraars stellen – onder de druk van onze overheid – steeds meer eisen. Bijvoorbeeld doorbehandelen als het vergoedingsplafond bereikt is. Of het budget zodanig verlagen dat menig therapeut niet meer zijn beroep kan uitoefenen. Daarbij komt dat wanneer de budgetten voor gecontracteerde zorg op zijn, de instellingen geen cliënten meer kunnen aannemen en er wachtlijsten ontstaan. Niet-gecontracteerde hulp wordt niet op die manier beperkt en helpt zo dus ook nog eens bij het terugdringen van de wachtlijsten.
Niet-gecontracteerde zorg aan banden
De minister heeft inmiddels een wetsvoorstel ingediend om de kosten van niet-gecontracteerde zorg aan banden te leggen. Jolanda en andere patiënten zullen daar direct de dupe van worden. Als deze maatregel doorgaat zullen veel praktijken hun deuren moeten sluiten. Dat zijn ook de praktijken die steeds meer patiënten verwezen krijgen met persoonlijkheidsproblematiek en psychiatrische problematiek, omdat de ggz-instellingen door de bezuinigingen deze patiënten niet meer kunnen behandelen. De wachtlijsten lopen op terwijl de overheid die juist wil terugdringen. En dan hebben we het nog niet over de gevolgen voor de gezinnen en de samenleving wanneer mensen niet de behandeling krijgen die ze nodig hebben.
Deze marginale maatregel zal heel veel schade teweegbrengen, vooral bij kwetsbare mensen die het over het algemeen financieel ook al niet te breed hebben. Dit zou voor hen de zoveelste – financiële – klap zijn die ze moeten zien te verwerken.
Kwalitatieve zorg verdwijnt
Ik schrijf dit stuk om te waarschuwen. Met deze maatregel verdwijnt kwalitatieve zorg zomaar. Veel patiënten zullen de dupe worden en dat raakt me. Terwijl we juist in een tijdperk leven waarin er zoveel aandacht is voor geluk en welbevinden. Willen we een samenleving waarbinnen psychotherapie een schaars goed wordt? Dat laten we toch niet gebeuren?
Psychotherapeut | Klinisch psycholoog | GZ-psycholoog
