Weet u het nog? Uw stage? In het slechtste geval een veroordeling tot koffie halen en de administratie. In het ideale geval een onmisbare voorbereiding op de beroepspraktijk, in het kielzog van een doorgewinterde professional die met gevraagd en ongevraagd advies een bijdrage levert aan opleiding en vorming.
Als je stage loopt in een verpleeghuis wordt je direct ondergedompeld in de beroepspraktijk. Wassen, aankleden, medicatierondes, ondersteunen met koken en eten, koffie uitschenken, administratie, activiteiten, gezelligheid. En dan nog de zwaardere kant van het vak, zoals omgang met ziekteprocessen en onbegrepen gedrag, begeleiding bij het levenseinde en gesprekken met familie. ’s Ochtends, ’s avonds en ’s nachts; negen tot vijf is tenslotte geen realiteit als je in een verpleeghuis werkt.
Echte baan
Direct het echte werk dus, maar door werkdruk en een personeelstekort dat de komende jaren oploopt tot maar liefst 125.000 professionals, is er nauwelijks begeleiding. Stages worden snel een ‘echte’ baan, en de stagiaires gaan al kort na hun aankomst de verantwoordelijkheid dragen voor het wel en wee van mensen die vaak complexe zorg nodig hebben. Bewoners die bijvoorbeeld dementeren en soms ingewikkeld gedrag vertonen. Bewoners die fysiek heel beperkt zijn, en bij veel handelingen geholpen moeten worden. Bewoners die aan het eind van hun leven gearriveerd zijn, en afscheid nemen. Veel verantwoordelijkheden voor ongediplomeerde 17- en 18-jarigen, die noch in het belang zijn van de student noch in het belang van de bewoner.
Stages zijn een belangrijk en essentieel onderdeel van de opleiding. Daar hoort bij dat je een leervergoeding krijgt, en geen echt salaris. In de cao is afgesproken dat dat ongeveer 320 tot 400 euro is, per maand, voor een stage van vier dagen in de week. Geen gekke vergoeding overigens; in de meeste sectoren ligt dit bedrag nog lager.
Maar wij zeggen: you can’t have your cake and eat it too. Of stagiairs krijgen een stage met alle rechten en plichten van dien: een leertraject én een leervergoeding. Daar waar een organisatie denkt een leerling verantwoord in te kunnen zetten als werknemer, dan hoort daar een passend salaris bij.
Vicieuze cirkel
De huidige druk op stagiairs is de bijl aan de wortel van goede ouderenzorg. We zijn in een vicieuze cirkel beland van hoge werkdruk, hoge uitstroom en lage instroom. De kwaliteit van onze verpleeghuiszorg is goed, maar er moeten veel meer mensen bij. Goed werkgeverschap is essentieel. We moeten de stagiairs – die toch al in een kwetsbare positie zitten – koesteren, niet wegjagen. Als je aan het begin van je loopbaan al geconfronteerd wordt met zóveel onderwaardering, dan moet je wel heel gepassioneerd zijn om door te zetten. Het werk is er belangrijk en boeiend genoeg voor.
Liane den Haan, bestuurder van ANBO en John Kerstens, Tweede Kamerlid voor de PvdA
