Marian Kaljouw, bestuursvoorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit stelt dat bestuurders in de zorg hun oor te luisteren moeten leggen bij verpleegkundigen (zie Skipr op 7 januari). Dat is een zeer verstandig advies, niet alleen omdat verpleegkundigen een brug kunnen slaan tussen de behandeling en de patiënt, maar ook omdat verpleegkundigen het ziekenhuis eigenlijk ‘runnen’.
Mijn promotor Frits van Merode had dit al tegen me gezegd voordat ik goed en wel startte met promotieonderzoek, maar het werd me pas goed duidelijk toen in het operationele netwerk van een Nederlands ziekenhuis in kaart had gebracht.
Vangnet
Verpleegkundigen vervullen de meest centrale rollen in een ziekenhuis. Zij zorgen ervoor zorgen dat alles dat nodig is om patiënten te behandelen en te verzorgen geregeld wordt. Zij verbinden mensen in het netwerk en zijn een vangnet voor bijna alles dat er afgestemd en gecoördineerd moeten worden.
Hieronder zie je de netwerk positie en verbindingen van één anesthesie medewerker, in feite een gespecialiseerd soort verpleegkundige. Het hier getoonde netwerk omvat alle interactie relaties tussen personen (knooppunten in dit netwerk) die betrokken zijn bij operaties, vanaf de polikliniek of spoedeisende hulpafdeling waar patiënten worden opgenomen tot ontslag uit het ziekenhuis. De rode lijnen zijn allemaal verbindingen die een anesthesie medewerker heeft met andere mensen in het ziekenhuis.
Niet alleen anesthesiemedewerkers hebben een centrale rol, dit geldt ook voor verpleegkundigen op de holding, recovery, op verpleegafdelingen en de OK zelf. Zij zorgen er samen voor dat de patiënt van opname tot ontslag zo soepel mogelijk het ziekenhuis doorgaat, dat alle voorbereidingen getroffen zijn voor de operatie en de patiënt met zo min mogelijk stress de operatiekamer in gaat. Ze verrichten logistieke, communicatie- en coördinatietaken naast patiëntenzorg. Zij zijn ook de oren en ogen van de anesthesist of operateur, die minder zicht hebben op het totale proces dat de patiënt doorloopt in een ziekenhuis.
Interactie
Wat verder bleek is dat in het netwerk mensen met een management rol met beduidend minder mensen interactie hebben dan de verpleegkundigen en artsen. Het is de vraag of dat erg is – operationele taken zijn niet persé het domein van managers of bestuurders – maar het is natuurlijk wel essentieel dat kennis en ervaring over hoe het ziekenhuis functioneert, ook bij hen bekend is. Dat is een brug die nog wel te slaan is.