Na de meest recente editie (2018) van de AD Ziekenhuis Top 100 heb ik een ranglijst gemaakt van de ‘beste’ 10 ziekenhuizen van de afgelopen 10 jaar.
Omdat ik al in eerdere blogs kritisch ben geweest over ranglijstjes van ziekenhuizen, en daarin heb betoogd dat de betrouwbaarheid van een ranglijst toeneemt als je de scores van meerdere jaren neemt, in plaats van de enkele score van een ziekenhuis in een bepaald jaar.
Daarbij heb ik het gemiddelde genomen van de plaats op de 10 jaarlijkse ranglijsten, en daarbij ook gekeken naar de amplitude, dat is het verschil tussen de hoogste en laagste score. Hoe kleiner dat verschil, hoe betrouwbaarder (dat wil zeggen: consistenter) de score (dat wil zeggen: de kwaliteit) van het ziekenhuis. Let wel: het gaat om relatieve kwaliteit, want het is een ranglijst.
Het AD maakt dit jaar onderscheid tussen streekziekenhuizen, topklinische ziekenhuizen, academische ziekenhuizen en overige ziekenhuizen op grond van het feit dat die mogelijkerwijs een afwijkende patiëntenpopulatie of een beperkt zorgaanbod hebben, en dus niet onderling vergelijkbaar zijn. Dat is een goede stap. Ik heb al eerder betoogd dat anders appels met peren vergeleken worden. Ik heb de indeling van het AD gevolgd en dus 2 ranglijsten gemaakt voor de afgelopen 10 jaar, een voor streekziekenhuizen en een voor topklinische ziekenhuizen.
Top 10 ziekenhuizen 2009-2018
De ranglijst ziet er als volgt uit:
Top 10 Streekziekenhuizen 2009-2018 (over 10 jaar)
1. Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam
2. ZorgSaam Ziekenhuis, Terneuzen, Hulst, Oostburg
3. Rivas Beatrixziekenhuis, Gorichem
4. Wilhelmina Ziekenhuis, Assen
5. Elkerliek Ziekenhuis, Helmond, Deurne
6. Ziekenhuis St Jansdal, Harderwijk
7. St Anna Ziekenhuis, Geldrop, Eindhoven
8. Ijsselland Ziekenhuis, Capelle aan den Ijssel
9. Ziekenhuis Tjongerschans, Heerenveen
10. Diakonessenhuis, Utrecht, Zeist, Doorn
Top 10 Topklinische ziekenhuizen 2009-2018 (over 10 jaar)
1. Rijnstate, Arnhem, Velp, Zevenaar
2. Meander MC, Amersfoort
3. Franciscus Gasthuis & Vlietland, Rotterdam, Schiedam
4. Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrecht, Zwijndrecht
5. St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein, Utrecht
6. Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam
7. Spaarne Gasthuis, Haarlem, Hoofddorp
8. Noordwest Ziekenhuisgroep, Alkmaar, Den Helder
9. Reinier de Graaf ziekenhuis, Delft, Voorburg
10. Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen
Ikazia en Rijnstate gefeliciteerd!
Vermeldenswaardig is dat in beide ranglijsten de winnaars nog nooit in een specifiek jaar gewonnen hebben. Ikazia in Rotterdam kwam niet verder dan een tweede plaats in 2011, en Rijnstate in Arnhem behaalde dit jaar en in 2016 hun hoogste plaats op de ranglijst, namelijk een vijfde plaats. De andere ziekenhuizen in de top-3 van beide lijstjes hebben wel ooit gewonnen: ZorgSaam in 2018, Rivas in 2016 en 2017, Meander in 2012 en Franciscus in 2011. Ikazia en Rijnstate hebben ook de laagste amplitude, dus het verschil tussen de hoogste en laagste jaarscores. Daarom wil ik hier Ikazia en Rijnstate feliciteren. Omdat ze de betrouwbaarste beste ziekenhuizen zijn over een periode van 10 jaar. En omdat ze nog nooit door het AD als winnaars in het zonnetje zijn gezet. Gefeliciteerd!
Waar naartoe?
Moet daarom iedere patiënt zich dan maar spoeden naar Ikazia en Rijnstate? Daar kun je -met de cijfers in de hand- ook weer anders naar kijken. Om te beginnen is het zinvol eerst maar eens te kijken hoe het ziekenhuis scoort op de behandeling van jouw specifieke aandoening. Dat kan best slechter zijn dan de plaats op de ranglijst suggereert. En je zou ook kunnen vinden dat meer recente hoge scores van een ziekenhuis zwaarder moeten wegen dan hoge scores in een (ver) verleden. Dan komt bij de streekziekenhuizen Rivas als beste uit de bus, met de afgelopen 4 jaren 2 eerste plaatsen en 2 tweede plaatsen. En bij de topklinische ziekenhuizen Meander, dat de afgelopen 4 jaren stond op plaats 35, 15, 3 en 2. Je kunt ook nog andersom redeneren: hoe betrouwbaar goed is het beste topklinische ziekenhuis van 2018 volgens het AD, het Jeroen Bosch Ziekenhuis? Het Jeroen Bosch komt in mijn 10-jaars lijstje niet voor, dus misschien is de hoge score van dit jaar wel een uitschieter, een toevalstreffer?
MC Slotervaart
Wat ik maar wil zeggen is dit: ranglijstjes en scores zijn relatief. Het hangt er maar vanaf hoe je er naar kijkt en hoe je ze gebruikt. Je zou bijvoorbeeld ook kunnen kijken naar het ziekenhuis dat het meest vooruit is gegaan (is gestegen in de ranglijst) het afgelopen jaar. Want daar zijn ze duidelijk goed bezig. Welk ziekenhuis is dat? Het stijgt van plaats 72 in 2017 naar plaats 7 in 2018, dus een stijging van maar liefst 65 plaatsen. Het is MC Slotervaart. Inderdaad: het ziekenhuis dat recent failliet is verklaard. Toch jammer, zou je dan zeggen: ze waren op de goede weg.
Ik schreef na de AD Top 100 van 2014: “Ziekenhuizen zouden zich niet moeten laten tooien en fêteren met het predicaat ‘beste ziekenhuis van Nederland’. Dat is potsierlijk en hovaardig. Ze kunnen beter de relatieve waarde van ranglijstjes onderstrepen en melden dat ze –net als andere ziekenhuizen- hun stinkende best doen.”
Gelukkig doen ziekenhuizen dat in toenemende mate. Zo laat woordvoerder Erick van Zijl van het Deventer Ziekenhuis (in De Stentor van 9-11-2018) weten dat de AD-lijst van beperkte waarde is en geen volledig beeld van je kwaliteit geeft: “Voor ons geldt: of we nu bovenin of onderin eindigen, we willen niet tevreden achterover leunen. Goede zorg is voor ons namelijk nooit af. Daar werken we iedere dag keihard aan.” En zo is het maar net.