Het is gek dat we praten over het ontregelen van de zorg en dat tegelijkertijd de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) klaar ligt voor invoering. Als je cliënten echt serieus wilt nemen, moet er volgens mij heel wat anders gebeuren.
Ik woonde recent de bijeenkomst over “Ontregel de zorg” bij. Het ging niet zozeer over het vinden van onhandige, overbodige en irritante regels, maar vooral over de vraag: “Hoe komen we er van af?”. De avond was bedoeld om met mensen die aan de knoppen kunnen draaien na te gaan welke strategieën nu het beste werken bij het ontregelen. Ik merkte dat die avond mij de Wmcz ontzettend dwars zat. Het is toch wel heel gek om te praten over ontregelen en tegelijkertijd aan de vooravond te staan van het invoeren van een nieuwe in mijn ogen zeer discutabele regel, namelijk de invoering van een cliëntenraad bij iedere organisatie in de zorg waar 10 mensen werken. Dus ook in heel veel huisartsenpraktijken. Natuurlijk had ik heel veel medestanders die avond. Maar dat veranderde nog even niets.
Ook gesprekken met politici die dit zouden kunnen veranderen leidde wel tot instemming met de analyse maar nog niet tot een ferm “En dit gaan we dus niet doen”. Waarschijnlijk zal het gaan landen bij een pragmatisch en niet erg principieel politiek compromis.
Mooie illustratie
Als je cliënten/patiënten/burgers nu echt serieus wilt nemen, moet er volgens mij heel wat anders gebeuren. En daar kreeg ik tijdens de eerder genoemde bijeenkomst een heel mooie illustratie van. Er zijn her en der in het land initiatieven waarbij eerstelijnszorg, ziekenhuizen, thuiszorg, wijkverpleging , gemeente en burgers samenwerken om de zorg werkelijk te vernieuwen. Bij de LHV hadden we zo’n initiatief op bezoek. Iedereen was er: de bestuurder van het ziekenhuis, huisartsen, de wethouder, maar liefst twee gedeputeerden, de NZa, VWS, de zorgverzekeraar en natuurlijk ook een vertegenwoordiging van een plaatselijk burgerinitiatief.
En dan gaat het ergens over! Dan gaat het over het inrichten van het landschap en de publieke ruimte (vandaar de gedeputeerde voor natuur en landschapsbeheer). Alleen al ZIJN in de natuur maakt dat mensen zich gezonder voelen. Bewegen maakt dat nog beter. Dan gaat het over parken waar op de paden her en der witte strepen staan met daarbij de woorden START en FINISH. Een ideetje van een burger. Dan gaat het over hoe mensen met elkaar in contact kunnen komen. Niet perse in het buurthuis maar wel in de gezamenlijke groentetuin waar men in een buurt behoefte aan had. Zo kan eenzaamheid verminderen en ligt onderling hulp en steun geven meer voor de hand.
Dan gaat het natuurlijk ook over de samenwerking tussen ziekenhuis, huisarts, wijkverpleging, thuiszorg en vrijwilligerswerk. Het is fascinerend om te zien hoeveel energie er dan los komt. Hoeveel verantwoordelijkheid men dan ook wil nemen. De motivatie en visie worden gedeeld . Hier en daar financiële steun of bestuurlijke ondersteuning en er komt wat moois van de grond. Natuurlijk: ik ben niet naïef. Er mislukt ook heel wat. Maar daar valt weer van te leren.
Wervend
Onlangs was ik in Meppel. Daar is een groot medisch centrum waar men werkt volgens de principes zoals door Machteld Huber zo goed en wervend worden uitgedragen. Vier praktijkhoudende huisartsen zijn ermee begonnen maar inmiddels werken er in het Medisch Centrum verloskundigen, fysiotherapeuten, de apotheek, een hypnotherapeut, het sociaal team, enzovoorts. Allemaal volgens de principes van positieve gezondheid. De professionals zijn er superenthousiast over. Het is nog steeds hard werken maar ze hebben allen het idee dat het veel effectiever is.
Ook de burgers/patiënten/cliënten vinden dat. Ze zijn steeds betrokken geweest en hun adviezen worden zeer serieus genomen. Een aantal van hen zit in een adviesraad. En geheel ongevraagd meldde men mij in Meppel dat deze adviesraad echt zo wilde heten en niet cliëntenraad. Tja…
Ik dacht: is zo’n manier van werken niet vele malen effectiever dan een paar mensen die tijd hebben te vragen in een cliëntenraad te gaan zitten?
Ik denk van wel!