In de zorg is veel te doen over het grote aantal regels waaraan zorginstellingen moeten voldoen. De vraag is of die regels altijd even zinvol zijn. Een goed voorbeeld van regels die in ieder geval niet zinvol zijn, zijn de regels die gelden voor toelating van instellingen die verzekerde zorg willen aanbieden. Mijns inziens dragen de transparantie-eisen die hiervoor gelden niet bij aan patiëntgerichte en goede zorg.
Aanbieders die de zorgmarkt op willen, moeten aan bepaalde bestuurlijke eisen voldoen. In de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) worden zogenaamde transparantie-eisen gesteld aan de bestuursstructuur van aanbieders die verzekerde zorg willen aanbieden. Deze eisen zijn summier en willekeurig. Het CIBG, het toezichthoudende overheidsorgaan, toetst of aan de genoemde wettelijke eisen is voldaan door middel van controle van de statuten. Bij die controle hanteert het CIBG echter een uitgebreide en eigen uitwerking van de wettelijke regeling, waarbij men zich kan afvragen welk nuttig effect daarmee bereikt wordt.
Kritisch nadenken
Mijn bezwaar tegen de genoemde regels laat zich als volgt samenvatten. Het belangrijkste bezwaar is dat zorginstellingen in de praktijk geen ruimte wordt gelaten om zelf kritisch na te denken. Zij worden gedwongen de voorbeeldtekst, met de door het CIBG gegeven uitleg bij de wettelijke transparantie-eisen, klakkeloos over te nemen in de statuten. De ervaring leert namelijk dat indien de statuten de voorbeeldtekst van het CIBG niet woordelijk bevatten de toelating afgewezen kan worden. Ik zou menen dat zelf kritisch nadenken nu juist in het kader van het toewerken naar meer zelfregulering in de sector van groot belang is.
Een ander bezwaar is van juridische aard. De uitleg die het CIBG geeft aan de eisen zoals vastgelegd in de WTZi is juridisch niet correct. De genoemde uitleg en voorbeeldtekst komt overeen met de inmiddels herziene Corporate Governance Code 2003. Er is echter een recente code die specifiek voor de sector is opgesteld, de Governancecode Zorg 2017. Deze code bevat een eigen en andere uitleg bij de onafhankelijkheidsnormen voor goed bestuur. Zou het CIBG voor uitleg bij de eisen van goed bestuur en onafhankelijkheid van het bestuur niet moeten verwijzen naar de meest recente code voor de zorg en de daarin gegeven (andere) uitleg bij de onafhankelijkheidseisen?
Patiëntgerichte zorg
Tenslotte vraag ik mij af welk belang er überhaupt wordt gediend met de genoemde regels. De patiëntgerichte zorg lijkt er in ieder geval niet mee gediend. Zoals hierboven aangegeven, dragen de huidige regels en het toezicht daarop niet of nauwelijks bij aan goed bestuur van de zorginstellingen en dienen mijns inziens om die reden geen zinvol doel.
Het wetsvoorstel Wet toetreding zorgaanbieders, dat momenteel aanhangig is, lijkt meer toe te zien op de kwaliteit in de zorg. Dat juich ik van harte toe. Ik pleit er dan ook voor dat bij toepassing van de (dan nieuwe) wet het belang van de patiënt voorop staat en geen onnodige regels worden geïntroduceerd door de toezichthoudende instantie die louter bureaucratie in de hand werken. Laat zorginstellingen vooral ook zelf nadenken! En laten we vooral niet te veel barrières opwerpen voor nieuwkomers op de zorgmarkt die bereid zijn met eigen geld en voor eigen rekening en risico innovatief zorgaanbod te realiseren, en al helemaal niet als die regels geen zinvol doel dienen.
Selma Baouch
Advocaat ondernemingsrecht bij AKD
