We hebben genoeg mensen voor zorgtaken, we geven ze alleen te weinig zorgtaken. Durf de zorgprocessen rigoreus te reorganiseren en je hebt voldoende mensen aan het bed. Momenteel wordt op basis van 1 fte gemiddeld zo’n 6 tot 9 uur per week aan administratieve processen besteed door mensen die daar niet voor zijn opgeleid en daar ook geen interesse in hebben.
Ongelimiteerde structurele groei is niet mogelijk. Veel aandacht wordt momenteel besteed aan het anders inrichten van de zorg en het voorkomen van de zorg. Wat als we straks genoeg zorgprofessionals hebben en het ook is gelukt om die structurele groei aan te pakken? Groei van medewerkers en daling van zorgbehoefte zijn de twee belangrijkste aandachtspunten. Strategisch vooruitdenken is niet standaard in de zorg en zeker niet iets waar de politiek zich mee bezig zal houden. Kortom, we lossen nu het probleem van vandaag op en zien morgen wel weer welk probleem we dan hebben.
Logistieke technieken
Peter Bakker gaf in 2002 al aan dat 20 procent van de zorgkosten bespaard kan worden met gebruik van logistieke technieken. Er is in die afgelopen 16 jaar heel veel gebeurd: lean in de zorg, Sneller Beter, LogiZ, value based healthcare en zorgpaden zijn allemaal logistieke technieken en programma’s die een deel hebben bijgedragen aan het procentueel verlagen van de proceskosten. Ja procentueel, want die 20 procent is dan wel 15 procent geworden, maar de zorgkosten zijn wel toegenomen van 58 miljard euro in 2002 naar 96 miljard euro in 2017. In absolute zin is het besparingspotentieel dus toegenomen van 11,5 miljard euro naar 14,4 miljard euro.
Besparingen zijn te realiseren door het reduceren van de controlewaanzin en door betere afstemming in de keten. Onderscheid maken tussen voorspelbare en moeilijk voorspelbare activiteiten (ontkoppeling in de industrie) levert veel op. Dat is ook het succes van de zbc’s. Zij richten zich voornamelijk op voorspelbare activiteiten waardoor stilstand en leegstand grotendeels verdwijnen. In reguliere zorgorganisaties zijn deze kansen volop aanwezig. Maar ook onderscheid maken tussen taken waar een medische opleiding voor nodig is en ondersteunende taken, levert veel op. Bij elkaar vele miljarden, maar nog veel belangrijker: deze zullen 10 procent van de arbeid besparen of neerleggen bij niet-zorgopgeleide medewerkers. Een tiende van de 800.000 mensen in een beroep in zorg en welzijn betekent direct een extra inzet van 80.000 medewerkers. Denk er daarbij wel aan dat het grootste deel van de tekorten op de arbeidsmarkt worden veroorzaakt door de verwachte uitstroom van 27 procent aandeel binnen de vvt van 55-plussers.
Inefficiëntie
Meer handen aan het bed houdt de huidige inefficiëntie in stand, het nodigt niet uit om met minder mensen meer tijd voor cliënt of patiënt te hebben. Meer tijd voor de klant en klantvriendelijke technieken worden in de industrie al jaren gebruikt om kosten te besparen. Zelf kiezen wanneer een pakje wordt afgeleverd is een klantvriendelijke service die primair gericht is op het besparen van kosten door ‘niet thuis zijn’. Nieuwe voedselconcepten in de zorg zijn zeer klantvriendelijk maar zorgen primair voor de reductie van verspilling. Deze technieken zijn simpel in te zetten om zorgmedewerkers meer te laten zorgen, patiënten meer aandacht te geven terwijl tegelijk kosten en arbeid bespaart worden.
Door verschillende doelstellingen van verzekeraars, overheid, zorgprofessionals, zorgbestuurders en patiënten/cliënten wordt het heel erg moeilijk om in processen te werken. Een proces begint tenslotte met een gezamenlijke doelstelling aan het eind van het proces. Het beleid wordt echter volledig gestuurd op output in plaats van processen. Meer aandacht voor de patiënt of cliënt heeft helemaal niets te maken met het aantal handen aan het bed, maar vraagt meer tijd aan het bed. Dit vraagt echter om samenwerking en elkaar vertrouwen. Iets waar zorg, verzekeraars en overheid tot nu toe niet in staat zijn gebleken.