Zij-instromers worden door zorgorganisaties algemeen geaccepteerd als een goede investering in de toekomst. VWS verwacht dat een 20 procent verhoging van zij-instroom ongeveer een kwart van het personeelstekortprobleem in de zorg oplost. Dit betekent een afname van het tekort met 30.000 mensen tot en met 2022.
Dit lijkt veel, maar ik denk dat het nóg meer kan worden. In mijn eerdere blog betoogde ik al dat er veel meer mensen een zorghart hebben dan wij vermoeden. Een bewijs daarvoor is te vinden in een artikel in the New York Times over de trend dat steeds meer ‘ruige mannen’ hun plek vinden in de zorg. Ook traditionele mannenberoepen staan immers onder druk door technologie, zoals self-driving cars voor vrachtwagenchauffeurs, en er is geen reden dat mannelijke persoonlijkheden niet in de zorg passen.
Bovendien heeft de inzet van zij-instromers een neveneffect dat nu vaak niet wordt meegenomen door zorgorganisaties. Een zij-instromer verlaagt het verzuim en verloop van gekwalificeerd personeel dat een organisatie al heeft. Zij hebben dus meer waarde dan simpelweg de taken die zij oppakken en de dagen dat zij werken.
Vicieuze cirkel
Zij-instromers doorbreken namelijk een vicieuze cirkel. Deze cirkel is aanwezig in elke organisatie met een langdurig hoge werkdruk, maar in de zorg is hij wellicht nog gemener. In deze sector werken immers heel veel mensen die vanuit liefde voor cliënten hun grenzen blijven overschrijden. Meer dan 90 procent van de medewerkers in de vvt antwoordt ‘ja’ op de stelling ‘Het werk dat ik doe is erg zinvol voor me’. Ondertussen noemt 58 procent de werkdruk echter nu al te hoog. Daarmee begint het eerste deel van de vicieuze cirkel: een te hoge werkdruk.
De liefde voor het werk in combinatie met de hoge werkdruk zorgt dat de medewerker over zijn of haar grens gaat, wat leidt tot een hoog verloop en verzuim, het tweede onderdeel van de vicieuze cirkel. Vroeg of laat raakt iemand dan opgebrand. Zie het bovengemiddeld hoge verzuimpercentage in de vvt (6 procent versus 3,9 procent). Het leidt tevens tot een daling van de werkbeleving. Door hoge werkstress moeten zorgmedewerkers dagelijks inleveren op kwaliteit, aandacht en zorgzaamheid. Zo ontstaat ontevredenheid met het werk waar iemand eigenlijk gek op is. Dit fenomeen wordt elke keer zichtbaar in de vitaliteitsscans die ik bij organisaties doe.
Werkdruk
Zodra er iemand wegvalt of uitstroomt vangen overgebleven collega’s het werk op. De werkdruk wordt dus nog hoger. Het water stijgt collega’s tot de lippen tot het onvermijdelijke gebeurt: er valt nog iemand weg. Waarop de werkdruk nog hoger wordt. Nou ja, u kunt hem verder invullen. Inmiddels merkt 80 procent van de zorgmedewerkers in vvt dat de werkdruk stijgt.
Zij-instromers kunnen deze zorgmedewerkers helpen. Niet pas zodra de zij-instromer opgeleid en ervaren is. Ook daarvoor al: door een extra handje te bieden, bij te springen en te ontzien. Zij nemen taken over die niet per se door een verpleegkundige of verzorgende gedaan hoeven te worden. Zo kan een gekwalificeerde zorgmedewerker meer aandacht geven, aan cliënten maar ook aan zichzelf.
Focus
Op deze manier doorbreken zij-instromers de vicieuze cirkel. De werkdruk blijft hoog, maar door de extra ondersteuning kunnen zorgmedewerkers hun energie focussen op zorg en verpleging zonder afleiding van talloze andere taken. Dat resulteert in minder druk en uitval.
Wat betekent een lager verzuim en lager verloop concreet? Stel u heeft 1000 medewerkers die 3 dagen werken en een langdurig verzuimpercentage van 5 procent. U neemt 100 zij-instromers aan. Zij verlagen uw percentage van 5 naar 3,5 procent. Dit betekent concreet dat u 15 mensen meer aan het werk houdt, die anders langdurig in het verzuim zaten. U verlaagt uw tekort dan over een jaar niet met 100 extra werknemers, maar met 115. Immers had u zonder deze actie nog 15 mensen langdurig thuis. Uiteraard zijn er nog andere manieren om het verzuim te verlagen maar een extra handje heeft de meeste impact als je kijkt naar wat de werkdruk vooral veroorzaakt: het is gewoon heel veel werk (68 procent vindt dat).
Haalbaar
Op macroniveau heeft VWS berekend dat een normaal verzuimpercentage en een daling van uitstroom met 1 procentpunt al 31.000 mensen minder tekort oplevert. Geschikte zij-instromers op de vloer maken deze doelen haalbaar. Dat betekent dus dat zij-instromers al bijna de helft van het personeelstekort probleem kunnen oplossen (namelijk 61.000 van 125.000!).
Helaas steken recruiters en managers toch liever nog wat extra moeite in het vinden van één ‘holy grail’ in de lucht, dan tien zij-instromers in de hand. Wat ik vaak hoor tijdens mijn roadtrips om organisaties over zij-instromers te vertellen zijn varianten op “Ja als het nou allemaal opgeleide VIG-en zijn, dán zou [ABC] sneller mogelijk zijn…”. Mijn oproep: begin nu met zij-instromers en red die zorgmedewerkers die momenteel al op het randje van uitval staan!
Ayla Kok
Directeur Freddify
