Niet alleen maar denken en lullen, maar ook doen. Niet enkel gericht zijn op processen, systemen en structuren, maar op de factor mens. Daarmee zou de zorg ons inziens grote stappen kunnen maken op weg naar organisaties die die de beste zorg voor de patiënt kunnen leveren.
‘Waardegedreven zorg’, ‘samen voor de patiënt’, ‘betekenisvolle zorg’: enkele termen die vaak de revue passeren. We willen het allemaal, we hebben er ook veel ideeën over, maar komen vaak niet verder dan dat. Veel ziekenhuizen denken na over toepassing van het concept value based healthcare, doen uitgebreide onderzoeken naar de ins & outs en maken een bijbehorend implementatieplan. Maar daar blijft het vaak bij, want we hebben te maken met een complexe organisatie en lastige doelgroepen.
Om daadwerkelijk effectief te veranderen en verbeteren liggen er kansen bij het werken vanuit de bedrijfscultuur. Bij verschillende verandertrajecten kwam deze term vaak voorbij. Een paar willekeurige zinsnedes: “dat de samenwerking niet goed verloopt ligt aan de cultuur”, “er zit iets in de cultuur van deze afdeling waardoor zij niet luisteren naar leidinggevenden en altijd doen wat zij zelf willen” en “ja, maar dat gaat nooit lukken met de artsen en de cultuur hier”. Ook horen we vaak dat cultuur niet te beïnvloeden is en een inspanning vergt van minimaal tien jaar. Wat een onzin. Als dit daadwerkelijk zo’n showstopper is, dan moet dat dus ook de sleutel tot succes zijn.
Begrijpen
Je kunt pas iets veranderen als je het begrijpt. Welk gedrag vertoont een groep mensen en waardoor is dit gedrag in het verleden gevormd? Wat is het effect van de omgeving op de groep? Wat ziet deze groep als waarheid? Wat is de overtuiging van deze groep? Als er een behoefte tot stand komt voor meer samenwerking, maar door de jaren heen is een andere overtuiging ontstaan, dan is de kans groot dat die groep mensen niet direct gemotiveerd is om het nieuwe gevraagde gedrag te vertonen. Wanneer zorgverleners bijvoorbeeld in het kader van waardegedreven zorg meer moeten gaan samenwerken, maar al jaren de overtuiging hebben dat individueel wetenschappelijk onderzoek tot succes leidt, dan zullen zij daar hoogstwaarschijnlijk niet aan meewerken.
Ook moeten er routes voor handen zijn om de weg naar een oplossing te begeleiden, met aandacht voor de eigenschappen, valkuilen en behoeftes van een groep mensen. Als je weet dat een groep erg creatief is en graag innoveert: gebruik die eigenschappen dan om een probleem op te lossen. Het kan ook nuttig zijn om mogelijke routes uit te zetten en dan maar gewoon te gaan wandelen. Zo ontdek je samen of dit een doodlopende weg is of juist de weg die leidt naar oplossingen, kansen en nieuwe mogelijkheden.
Beweging
Inzicht in de bedrijfscultuur, wandelen en samen ontdekken, continue aandacht voor reacties op acties, en dat telkens weer opnieuw onderzoeken, zijn in onze ogen de sleutel tot beweging en daarmee succes. Niet denken en lullen, maar ook doen met aandacht voor het belangrijkste onderdeel van de organisatie: de mens. Hoe mooi zou het zijn als we bij de start van een verandering of verbetering al nadenken over de eigenschappen van een bepaalde groep mensen, mogelijke valkuilen, kenmerkend gedrag, patronen en overtuigingen en we daardoor effectiever kunnen veranderen en verbeteren? Bij deze dagen wij u uit.
Marlie Oosterik en Andy Jansen
Cascader