De begrippen ‘werkstress’ en ‘burn-out’ domineerden het afgelopen jaar de media. Zeker in november, tijdens de alweer vijfde Week van de Werkstress, was de aandacht voor deze onderwerpen immens. Je zou bijna in de stress raken als je alle publicaties zou moeten lezen.
Zo telde ik uit alle lijstjes die langskwamen maar liefst 162 tips om een burn-out te voorkomen. Het TNO deed met 99 tips een aardige duit in het zakje. Interessant al die tips, maar wat kan je er mee?
Ondanks de vele aandacht blijft het aantal burn-out-klachten toenemen. In 2013, ten tijde van de eerste Week van de Werkstress, gaf 12,4 procent van de medewerkers aan klachten te hebben, nu is dat gestegen tot 14,6 procent. Door de toenemende aandacht voor werkstress en burn-out zou je denken dat we van het taboe om over je klachten te praten en er wat aan te doen verlost zouden zijn. Dat praten gebeurt steeds meer. Het gaat om het doen. Als je wat dieper graaft komt vooral naar voren dat eigenlijk niemand ‘eigenaar’ is van deze problematiek.
Managers
Interessant in dat kader is het onderzoek van Hays, waaruit naar voren komt dat de helft van de managers het beter omgaan met werkstress een taak van HR vindt, terwijl de andere helft dat juist weer niet vindt. Tevens komt naar voren dat het omgaan met werkstress bij managers niet hoog op de agenda staat. Managers wijzen onder het motto ‘problemen thuis’ meer dan eens naar de privésituatie, waarmee je voorkomt dat je de arbeidsomstandigheden kritisch tegen het licht moet houden. Bovendien is het bespreekbaar maken van stressklachten voor veel managers spannend, zeker als zij daarin niet worden ondersteund door het topmanagement.
Toch moet het binnen de bedrijven gebeuren, aangezien omgaan met werkstress (preventie dus) door zorgverzekeraars niet als primaire taak wordt gezien. Het past ook niet in het verdienmodel van de arbodienst, want bij hen draait het primair om re-integratie. Het zorgsysteem is nu eenmaal ingericht op herstel en niet op gezond blijven. Uit de hoek van het bedrijfsleven en (onderwijs)instellingen kom ik, als je praat over het leren omgaan met werkstress, dan ook vaak reacties tegen als “bij ons speelt dit niet zo” of “dat hebben we hier al geregeld”. Dat regelen gebeurt dan met workshops voor managers en met de vele goedbedoelde tips die langskomen.
Tips
En wat heb je aan die tips? Tip 8 uit een lijstje van een zorgverzekeraar is ‘wees samen’, want in gezelschap kan je relativeren. Tip 9 is dan ‘durf alleen te zijn’, want het is belangrijk om even exclusief in je eigen gezelschap te verkeren. En we moeten stoppen met multitasken, gezonder gaan eten en leven, veel meer bewegen, nieuwe dingen ontdekken, niet te lang doorwerken, naar buiten gaan, en to do-lijstjes maken. Als je het al even niet meer weet, kan je van deze tips nog meer in de war raken.
Een goed voornemen voor 2018 is dan ook te stoppen met deze vrijblijvende tips die je zelf ook wel kan bedenken. Het is zaak dat bedrijven en instellingen daadwerkelijk aan de slag te gaan met het leren omgaan met werkstress. Dat betekent aandacht voor zachte factoren als geluk, gevoel, emotie. Inclusief de uitdaging voor het topmanagement om het gesprek en de actie daadwerkelijk in hun organisatie te gaan faciliteren. De data spreken voor zich: het onderzoek van Arboned over de kosten en gevolgen van een burn-out, gemiddeld 60 duizend euro en acht maanden uit de roulatie, werden door de NRC Factcheck als meer dan waar bevonden. Dus waar wachten we op?
Nico Kamminga
Initiatiefnemer Caredate/Caredate Mental Fit
