Elk modern ziekenhuis vraagt zich af wat de patiënt van iets vindt en hoe de zorg veiliger, effectiever en goedkoper kan. Toch gebeurt er nog veel waar die patiënt helemaal niet om gevraagd heeft.
Ik maak het elke dag mee: medewerkers zijn zo bezig met de regels, de protocollen, de hiërarchie en het afdelingsgericht denken, dat ze bijna geen aandacht meer kúnnen hebben voor de patiënt. Zelfs als ze het goede willen bereiken, ligt de focus verkeerd. Het gaat dan bijvoorbeeld over het oplossen van de lange wachtrij en niet over het voorkomen dat een patiënt extra moe wordt van een uur wachten.
De hamvraag zou moeten zijn: hoe vergroot je de kwaliteit van leven van mensen in een kwetsbare situatie? Hoe zorg je ervoor dat ze de zorg niet als extra ballast ervaren, maar als ondersteuning om door een moeilijke fase heen te komen?
Aandacht
Aandacht is volgens mij het belangrijkste. Waarschijnlijk vindt een patiënt een te lange wachtrij niet eens zo erg als er daarna iemand met aandacht naar hem luistert en hem serieus neemt. In die bijdrage aan het levensgeluk zit volgens mij het ‘waarom’ van de zorg. Ertoe doen, er zíjn voor mensen die ziek zijn. Dat is ons werk. Als medewerker in de zorg zou je je dus bij elke handeling moeten afvragen: wordt de patiënt hier beter van?
Dat geldt óók als je in een kantoor zit en die patiënt niet dagelijks tegenover je hebt zitten. De lean werkwijze heeft mij als bestuurder geleerd om veel meer vanuit de patiënt te denken. Ik zet dit onderwerp steeds vaker op de agenda en nodig de cliëntenraad uit bij vergaderingen op alle niveaus. Zo hoort iedereen het échte verhaal, bijvoorbeeld dat een arts door gedoe met het nieuwe computersysteem maar half in gesprek was met een patiënt. Over die details moet het gaan, iedereen moet die kennen.
Uitkomsten
Verder vind ik het belangrijk om te sturen op zorguitkomsten, en niet op de organisatie en de processen. Het belangrijkste is dat er minder lange wachttijden zijn, dat er minder patiënten uit bed vallen, dat er minder operaties afgezegd worden. Hoe krijg je dat voor elkaar? Ten eerste door als bestuurder te durven zeggen: voor deze zorg bent u bij ons niet aan het goede adres, daarvoor moet u bij een ander ziekenhuis zijn. En ten tweede door aan de bestuurstafel bewuste keuzes te maken in waar je je mee bezighoudt. Doe liever drie dingen goed en zeg nee tegen de honderd andere dingen waar de patiënt niets mee opschiet. Dat vereenvoudigt de complexiteit van de zorg en komt de patiënt direct ten goede.
Directeur divisie Acute Zorg VU medisch centrum
Op 12 en 13 maart 2018 geeft Kjeld Aij een tweedaagse BSL-masterclass Lean Management in Zeist.