Om ons zorgstelstel te behouden staan we als zorgsector voor grote uitdagingen. Gelukkig is dat het nieuwe kabinet niet geheel ontgaan. Om daaraan het hoofd te bieden grijpt het regeerakkoord terug op een succesvolle methode uit het recente verleden: hoofdlijnakkoorden.
Gezien de eerdere successen hiermee is dat een logische keuze. Maar komen we met deze akkoorden tot adequate antwoorden op de pittige uitdagingen waar de zorg voor staat? Ik vraag het mij af.
Heersende opinie
Laten we positief beginnen. In Nederland hebben we een prachtig zorgstelsel waar we trots op mogen zijn. En één van de onderliggende pijlers van dit succes is de wijze waarop binnen het systeem wordt samengewerkt. Natuurlijk kan je kijken naar wat en waar het allemaal niet goed gaat, en wie daaraan dan schuldig is. Maar in vergelijking met de ons omringende landen staat de dialoog en het samen tot een oplossing komen altijd centraal.
Neem bijvoorbeeld Amerika waar patiënten met name een concurrentiefactor zijn, waardoor samenwerking tussen instellingen maar moeizaam verloopt. Met name als er geld en verschuiving van zorg mee gemoeid gaat. Ook in landen als Duitsland en België zie je weinig samenwerking, alleen als sprake is van financieel gewin of een duidelijke opdracht van de sturende entiteit als verzekeraar of regering.
Echter, uit alle voorbeelden en theorieën over innovatie en crisisbeheer blijkt dat in die situaties één factor zeer bepalend is: leiderschap! Iemand staat op en gaat die kant op die niemand verwacht, ziet of ambieert. Die iemand durft tegen de heersende opinie in te gaan en te zoeken naar andere wegen.
Dat staat nu precies haaks op ons poldermodel. Want polderen betekent juist zoeken naar consensus, naar dat wat ons bindt en naar waar we allemaal achter kunnen staan. Kijkend naar de vorige akkoorden zie je dat ook terug. Veel draagvlak voor de gekozen oplossingen, waarin alle partijen zich konden vinden. Grote voordeel daarvan is brede adaptie. Maar er is geen sprake geweest van grote veranderingen of innovaties. Gezien de uitdagingen waar de zorg voor staat, met als doel bestendiging van ons zorgsysteem, kan dit niet goed blijven gaan.
Het leiderschaps-poldermodel
Dit leidt ons tot het vraagstuk: hoe kan het benodigde leiderschap worden getoond, en toch de consensus van de polder worden behouden. We moeten in ieder geval het kind niet met het badwater weggooien. Daarom bij deze een oproep aan de onderhandelaars vanuit de verschillende partijen als ZN, de brancheverenigingen vanuit de zorg (van de NVZ tot aan de Federatie voor Medisch Specialisten en V&VN): Toon leiderschap! Durf met elkaar te kijken naar andere en nieuwe wegen. Neem ons sociale zorgsysteem en het behoud van de kwaliteit van zorg als uitgangspunt, en durf ook je eigen achterban aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Juist wanneer het algemeen belang en het eigen belang niet meteen lijkt overeen te komen.
Laten we kijken of we een nieuw model kunnen ontwikkelen in de komende jaren; het leiderschaps-poldermodel. Om ons zorgsysteem op peil te houden moeten we samen onontgonnen wegen inslaan. Laten we als zorgsector, zorgaanbieders, zorgprofessionals en verzekeraars niet te veel wachten op de polderende politiek, maar gezamenlijk deze handschoen oppakken!
Partner Arteria Consulting
Senior adviseur Arteria Consulting
