Nederland kent een steeds diversere en complexere samenleving. Thema’s als zorg, welzijn en sport raken élk mens. Om als ministerie van VWS aan te blijven sluiten bij de samenleving en impact te hebben, is een aantal zaken belangrijk.
Namelijk dat de samenleving zich in ons herkent en zich door ons vertegenwoordigd voelt, dat we dezelfde taal spreken of elkaar op zijn minst begrijpen en dat we ons kunnen verplaatsen in de belevingswereld van degene waar we het voor doen.
Hoe dichterbij de buitenwereld is, hoe beter. Kennis over en begrip van de mensen waar we het voor doen, is essentieel voor ons werk: het maken en uitvoeren van beleid. Zeker als we beleid willen maken dat draagvlak heeft, uitvoerbaar is en aansluit bij het dagelijks leven van mensen.
Diversiteit
We kunnen de buitenwereld letterlijk naar binnen halen, door meer diversiteit te creëren in onze eigen organisatie. Daarbij gaat het om zowel zichtbare als onzichtbare kenmerken van mensen, want wat je aan iemand kunt zien, zegt lang niet alles. Dus ja, culturele diversiteit, een goede man-vrouw-balans, een evenwichtige leeftijdsopbouw, maar ook medewerkers met verschillende sociale achtergronden, opleidingsrichtingen, zichtbare en onzichtbare handicaps, afwijkende opvattingen, dromers en beslissers. Want diverse denk- en daadkracht in elke zin draagt bij aan completere en effectievere oplossingen. Maar meer nog gaat het om nieuwsgierig zijn naar de ander en weten waar je zelf vandaan komt. Je eigen referentiekader durven uitdagen en respect hebben voor het perspectief van de ander.
Er zijn ook andere manieren om diversiteit een plek te geven in ons werk. Zoals bij alles wat we doen ervaringsdeskundigen te betrekken en invloed te geven. Een selectie:
- Een Chief Experience Officer sloot maandenlang bij elk bestuursraadoverleg aan. Om te bewaken dat we het burger- en patiëntperspectief meenamen in de besluitvorming.
- In opdracht van VWS is het kennisprogramma Gender en Gezondheid gestart. We ontdekten namelijk dat met name op het gebied van vrouwspecifieke aspecten van gezondheid, preventie en zorg nog te weinig kennis beschikbaar is.
- Geregeld praten we met ervaringsdeskundigen over hoe beleid uitpakt in de praktijk en waar het beter kan en moet. We ontvangen zorgprofessionals en mensen die zorg ontvangen, maar bijvoorbeeld ook mantelzorgers gaan in gesprek met beleidsmakers om elkaar beter te leren kennen en van elkaar te leren.
- Over vitaliteit in het werk voor vrouwen in de overgang werd onlangs een levendig gesprek gevoerd vanuit verschillende perspectieven. Gynaecologen, huisartsen, overgangsconsulenten, seksuologen, psychologen, HR-professionals, VWS en OCW wisselden beelden uit en slechtten taboes.
- Het voorlichtingsmateriaal over bevolkingsonderzoeken en het Rijksvaccinatieprogramma is op meerdere manieren vertaald, Van Farsi tot Chinees, van pictogram tot stripverhaal.
- Ook in het regeerakkoord komt diversiteit in relatie tot ons werkterrein terug. VWS praat binnenkort met alle sportbonden, het kenniscentrum Sport en de werkgevers in de sport over de waarde van diversiteit in de Nederlandse sport; waar staan we nu en wat staat ons nog te doen?
- De vraag is of we ons voldoende bewust zijn van de momenten waarop we invloed kunnen uitoefenen. Waar we er zelf voor kunnen zorgen dat we onze leefwereld naar binnen brengen. Ik denk aan het opstellen van vacatureteksten, de selectie van Rijkstrainees, het aanstellen van bestuursraadleden en de werving van ondernemingsraadleden. Om er een paar te noemen.
In september 2017 is een nieuwe lichting trainees gestart bij VWS. Mijn collega’s en ik hebben er hard voor gepleit om geen enkele student uit te sluiten en om te selecteren met oog voor diversiteit. Dat ging niet vanzelf, maar het is gelukt. Voor het eerst in 20 jaar is geselecteerd op meer dan alleen het rijksbrede competentieprofiel en het goed kunnen presenteren van jezelf. Als je dat niet doet, kom je ieder jaar bij hetzelfde type student uit. Het deed rijksbreed wat stof opwaaien. Maar je moet je eigen referentiekader ter discussie kunnen en willen stellen om verder te komen.
Speeddate
We voegden een intensieve speeddateronde aan de selectie toe, een noviteit! De ‘live’ ontmoeting naast de papieren selectie: van systemen naar mensen. De uitdaging zat al in de beoordeling; een divers samengestelde selectiecommissie die er met elkaar uit moest komen. Conclusie: het samenbrengen van verschillende denkkaders levert in eerste instantie frictie op. Maar de oplossing is gedragen en beter. De ‘strijd’ leverde juist mooie resultaten op. Namelijk een diverse groep in veel opzichten; qua persoonlijkheid, man-vrouw-verhouding, opleidingrichting en culturele en sociaaleconomische achtergrond. Dus niet alleen de studenten die cum laude zijn afgestudeerd en “weten welke paden bewandeld moeten worden” maken de meeste kans op een traineeship.
U ziet, we zijn begonnen. Woorden zijn mooi, maar wat kun je laten zien? De eerste ervaringen bevestigen hoe belangrijk het is om nieuwsgierig te zijn naar de ander en niemand bij voorbaat uit te sluiten. We ervaren wat werkt en wat niet.
Hierbij de oproep: help me en hou me eraan. Deel concrete suggesties en goede initiatieven via e.gerritsen@minvws.nl of twitter (@egerrit). Zodat we over 2, 3 jaar nog meer merkbaar resultaat kunnen laten zien!
Secretaris-generaal bij het ministerie van VWS
—
Voortgaan in Verandering – Erik Gerritsen from Tim Klaasse on Vimeo.
——————–
Binnen Voor(t)gaan in Verandering spreken eindverantwoordelijken, in en rondom de zorg, zich uit over het belang van diversiteit in relatie tot kwaliteit & innovatie van zorg en werkgeverschap. Dit doen zij in statements waarvan korte films zijn gemaakt. Deze films zullen de komende maanden via Skipr worden getoond en ook via de website Voortgaan in verandering. De films zijn een vervolg op het boek met de gelijknamige titel waarin Thijs Vink en Jan Booij veertien eindverantwoordelijken en opinieleiders interviewden over dit thema.