Het is weer bekend welke Nederlandse ziekenhuizen zichzelf ‘seniorvriendelijk’ mogen noemen. De grote meerderheid van de ziekenhuizen ziet de voordelen van het Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis wel in: 93 procent vroeg deze ronde een ‘keuring’ aan. 55 procent kreeg daadwerkelijk het keurmerk.
Wat zegt het keurmerk? Ten eerste is het voor ziekenhuizen een kwaliteitsstempel dat aangeeft dat er bij hen volop aandacht is voor senioren. Onze keuring houdt ziekenhuizen bij de les en stimuleert hen te blijven verbeteren, blijkt uit de cijfers: maar liefst negentien ziekenhuislocaties die het keurmerk twee jaar geleden niet kregen, zijn dusdanig verbeterd dat ze het nu wel ontvangen.
In totaal kreeg dit jaar meer dan de helft het keurmerk. Positief dat er verbeteringen zichtbaar zijn. Voor ons als belangenorganisatie voor senioren is het echter ook een teken dat er nog genoeg werk aan de winkel is om álle ziekenhuizen in Nederland seniorvriendelijk te maken.
Ziekenhuizen die actief aan de slag zijn gegaan met het doorvoeren van verbeteringen voor senioren, zien daar de voordelen van in. Behalve een aantrekkelijk ‘kwaliteitsstempel’ als beloning, zien ziekenhuizen hoe hun aanpassingen leiden tot het voorkómen van complicaties bij ouderen. Investeren in seniorvriendelijke zorg bespaart dus uiteindelijk kosten. En bovenal lijden.
Verontrustend
De aanleiding om als KBO-PCOB het keurmerk te ontwikkelen, was het verontrustende bericht dat een ziekenhuisopname een enorme impact heeft op ouderen. Terwijl kwetsbare ouderen gebaat zijn bij een brede benadering, is de zorg veelal georganiseerd rond één aandoening. En dat wordt ook nog eens versterkt door de wijze van financiering. De conclusie van een rapport van KNMG in 2010: ongeveer één op de drie ouderen gaat door een ziekenhuisopname achteruit in zijn of haar dagelijks functioneren.
Het leek reden genoeg om razendsnel in te zetten op betere zorg voor ouderen, alleen al om het feit dat senioren meer dan 65 procent van de bedden bezetten. Toch zijn ziekenhuizen en zorgverleners vaak nog niet voldoende ingesteld op de zorg voor en behandeling van oudere patiënten.
Een programmatische aanpak gericht op de risicofactoren bij ouderen kan veel opleveren. Zo liet een driejarige effectstudie van het Hospital Elderly Life Program (HELP) in de VS zien dat met de juiste geriatrische ondersteuning van ouderen een gemiddelde opnameduurverkorting van twee dagen kan worden bereikt (Rubin et al, 2006).
Hogere eisen
Het Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis gaat in 2017 al weer de derde ronde in. Om ziekenhuizen te stimuleren om de zorg voor ouderen optimaal te maken, hebben we besloten om de eisen te verzwaren. Die eisen zijn mede dankzij de input van een expertcommissie met ouderen en een professionele adviesraad ontwikkeld.
Van de veertien kwaliteitsaspecten zijn twee aspecten harde voorwaarden (‘must haves’) om seniorvriendelijk te kunnen zijn. Het gaat om de 24/7 beschikbaarheid van een geriatrisch team op alle afdelingen en om een optimale overdracht bij ontslag. Deze hogere eisen rond onder meer ontslag en overdracht hebben ervoor gezorgd dat zestien ziekenhuizen het keurmerk kwijt zijn geraakt.
Ouderen gaven aan meer aandacht te willen voor de individuele patiënt en voor de begeleiding tijdens het gehele ziekenhuistraject (één contactpersoon bij meerdere specialismen). Met name dat laatste punt blijkt in ziekenhuizen nog nauwelijks geregeld te zijn.
Het keurmerk is meer dan een kwaliteitstempel waar ziekenhuizen trots mee naar buiten kunnen komen. Het laat zien hoe serieus er wordt gekeken naar wat ouderen willen en nodig hebben. Ons streven is dan ook dat we bij de volgende ronde van het keurmerk vér over de 55 procent seniorvriendelijke ziekenhuizen zitten.
Directeur KBO-PCOB
