Ons zorgstelsel staat al jaren op rij aan de wereldtop. We scoorden dit jaar wederom een nummer-één-positie in de Euro Health Consumer Index. World of Healthcare ontving in september tig buitenlandse delegaties die zich lieten inspireren door Nederland.
Iedereen heeft toegang tot goede zorg. Er bestaat keuzevrijheid van zorgaanbieders en de patiënt wordt gemotiveerd om zelf mee te beslissen in de behandelaanpak. Daar mogen we trots op zijn. Waarom is er dan toch noodzaak tot verandering?
We kunnen onze zorg, en die van vele landen met ons, vergelijken met een rokende twintiger. Nu heeft hij nog nergens last van, maar hij loopt op de lange termijn risico. We vergrijzen. Bovendien nemen typisch westerse aandoeningen zoals obesitas en diabetes toe. Dankzij verbeterde zorgprocessen en innovatie zijn voorheen dodelijke ziekten nu chronisch.
Behandelaar en patiënt
Daarnaast verandert ook de relatie tussen behandelaar en patiënt. De dokter dicteert niet langer wat er gebeurt, maar begeleidt de patiënt. Patiënten informeren zich, en vinden dat ze recht hebben op bepaalde behandelingen. Denk maar aan discussies over dure medicatie die al dan niet buiten het zorgpakket vallen. Hierdoor zullen meer mensen langdurige en complexe zorg vragen, terwijl het aantal mensen dat deze zorg moet betalen en uitvoeren, afneemt.
Zal onze goede zorg straks alleen beschikbaar zijn voor de rijken? Zal de zorg in zijn algemeenheid slechter worden? Is persoonlijke zorg nog mogelijk, en blijft er nog geld over om te innoveren? Het stelsel moet inspelen op deze ontwikkelingen. Nu zijn veel partijen zich daar al wel van bewust. Value based healthcare zou een oplossing moeten bieden: hierin draait het om uitkomsten voor de patiënt in relatie tot de kosten die worden gemaakt om die waarde te behalen. Door continu te werken aan een balans tussen goede zorg, hoge kwaliteit van leven en beheersbare kosten, kan het systeem wel toekomstbestendig zijn.
Accent
Iedereen legt echter een eigen accent op hoe we dat precies moeten bereiken: ziekenhuizen meten PROMs, farmaceuten experimenteren met pay-for-performance modellen, verzekeraars kopen in op basis van kwaliteitsindicatoren en de patiënt maakt kenbaar wat hij onder kwaliteit van leven verstaat. Het hoort er allemaal bij. En we doen het in Nederland al allemaal.
De ’thought leaders’ van value based healthcare, Michael Porter en mensen rond ICHOM, kijken zelfs nauwgezet naar wat er in Nederland gebeurt. Omdat wij aan bijna alle randvoorwaarden voldoen om het concept naar de praktijk te brengen. Bijna, inderdaad. Wat ontbreekt er dan nog?
Het is mijn stelling dat value based healthcare vooral integraal moet worden opgepakt. Een toekomstbestendige zorg vraagt om een fundamenteel andere inrichting, zo ook in deze whitepaper te lezen. Daar hebben we allemaal een rol in, en toegang tot relevante informatie is daarbij essentieel.