Hoewel informateur Zalm heeft aangegeven dat het eigen risico in 2018 niet omhoog zal gaan, blijft het urgent om het gevreesde zorgmijden in de hand te houden. Bestaat de mogelijkheid om het eigen risico te handhaven en gelijktijdig het zorgmijden tóch omlaag te krijgen?
Dat lijkt inderdaad het geval. Er bestaat op dit moment een goed functionerend systeem dat zorgverzekeraars al kennen en uitvoeren. In een handomdraai kan dat worden benut.
Spaarsaldo
Chronisch zieken en ouderen souperen jaarlijks bijna zeker hun eigen risico op. Om pieken in de uitgaven te voorkomen, bieden de verzekeraars de mogelijkheid om vrijwillig in tien maandelijkse termijnen het eigen risico vooraf te laten incasseren, bovenop de premie. Aan het einde van het jaar wordt de balans opgemaakt. Is het maximum van het eigen risico inderdaad gehaald, dan gebeurt er niets. En mocht er minder aan zorg zijn besteed, dan krijgt de verzekerde het saldo teruggestort.
Dit systeem voorkomt dat er gedurende het jaar onvoorziene out-of-pocketkosten oppoppen. En daarmee wordt de belangrijkste oorzaak van zorgmijden – te weinig geld op de bankrekening – omzeild.
Laten we de denkoefening doen dat deze vooruitbetaling van het eigen risico verplicht wordt voor iedereen. Degenen die weinig zorg consumeren bouwen een spaarsaldo op dat gedurende het jaar aangroeit. Dat beeld is aanlokkelijk. Want iedere euro die minder ten koste gaat van dat spaarsaldo, vertaalt zich na het einde van het jaar in een welkome en vaak substantiële terugbetaling van maximaal 385 euro. Een mooie sigaar uit eigen doos die aanvoelt als een tantième.
Zuinig zijn
Met dit alternatieve systeem van gelijkmatige betalingen vooraf, werkt de prikkel anders dan we gewend zijn. De verzekerde zal zijn opgebouwde saldo koesteren en in stand willen houden. De wens om niet in te teren, is op zichzelf de prikkel om zuinig te zijn met zorgconsumptie.
De voordelen van deze aanpak zijn evident. Wel een rem op zorgconsumptie, maar geen blokkade. Wel een substantieel eigen risico, maar geen pieken in de uitgaven omdat de inning is uitgesmeerd over de maanden van het jaar. En dus: minder zorgmijden.
Omdat het alternatief nu al voor het grijpen ligt, is het opmerkelijk dat ’t over het hoofd lijkt te worden gezien. Terwijl het voor het kabinet een kans is om dit dossier aan te pakken.
Oud-directeur van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en toezichthouder in de zorg en daarbuiten
