Steeds vaker hoor je stemmen opgaan dat we aan de vooravond staan van het omslagpunt waarop virtuele zorg op grote schaal voet aan de grond zal krijgen. Virtuele zorg wordt dan het nieuwe normaal en breed toegankelijk voor alle zorgconsumenten. Maar is virtuele zorg het juiste medicijn?
Stijgende zorguitgaven
De stelselherziening die in de Nederlandse gezondheidszorg in de jaren 2005 en 2006 is ingezet, heeft vooral geleid tot het afvlakken van de prijzen van medische behandelingen en zorgactiviteiten. Het volume van geleverde zorg is daarentegen gewoon blijven doorgroeien. Daardoor stijgen volgens het CBS de zorguitgaven met een kleine 4 procent per jaar tot 2030.
Ter illustratie, dit is een stijging van 5.000 euro naar 9.500 euro per jaar per persoon. Ja, wordt er dan gezegd, dit komt door de vergrijzing. Dat klopt maar voor een klein deel. Het RIVM geeft aan dat de demografisch veroorzaakte volumegroei slechts 1,2 procent per jaar is. Als vergrijzing niet de grootste oorzaak is van deze groei, dan ligt de echte oorzaak dus elders. Bijvoorbeeld bij de vraag: Wat is eigenlijk een acceptabele medische praktijk?
Het antwoord is nog een grijs gebied en laat daardoor veel ruimte om te reageren op prijs en volume prikkels én om disruptieve innovaties tegen te houden. Het is niet toevallig dat uit Brits onderzoek blijkt dat voor de helft van de reguliere medische behandelingen geen wetenschappelijke onderbouwing bestaat en de effectiviteit onbekend of nul/negatief is. Ook overdiagnostiek en een aanbod gedreven zorgconsumptie drijven het zorgvolume verder op.
Mondige zorgconsument
Het goede nieuws is dat diverse onderzoeken aantonen dat goed geïnformeerde patiënten in veel (maar niet alle) gevallen andere en meer conservatieve keuzes maken dan hun zorgverleners, resulterend in een reductie van zorgvolume en -uitgaven.
Om die reden is het verstandig om patiënten niet langer te zien als passieve zorgontvangers, maar als mondige zorgconsumenten met ruime toegang tot informatie en inspraak in de medische besluitvorming. Dit is de kern van de langgekoesterde wens van gecentreerde zorg rondom de zorgconsument in een landschap van effectief samenwerkende zorgorganisaties. En laat virtuele zorg nu juist dít mogelijk maken.
Eén-op-veel relatie
Volgens Dutch Hospital Data is het aantal dagopnamen in ziekenhuizen de afgelopen 20 jaar verviervoudigd en zijn er al jaren meer dagopnamen dan klinische opnamen. Dit als gevolg van ontwikkelingen in diagnostisering, behandeling en samenwerking in de regio. Virtuele zorg maakt de transitie van dagopname naar thuisopname mogelijk.
De rol van de zorgverlener gaat in deze transitie drastisch veranderen van een één-op-één relatie met de zorgconsument naar een één-op-veel relatie. Ziekenhuizen worden meer en meer IT, data en technologie gedreven organisaties. Mits deze (digitale) transitie goed wordt uitgevoerd dan kan volgens Nederlands onderzoek in de komende 10 jaar 46 procent van de zorg die nu in ziekenhuizen verleend wordt naar huis verplaatst worden.
Moeilijk te vervullen vacatures
Virtuele zorg zal leiden tot beter geïnformeerde zorgconsumenten en tot de transitie van dagopnamen naar thuisopnamen met daarin een andere rol van zorgverleners. Virtuele zorg speelt een sleutelrol in het terugdringen van het zorgvolume en zorguitgaven en het biedt eveneens nieuwe mogelijkheden voor leefstijlverandering en preventie.
Virtuele zorg is geen luxe, maar een noodzaak. Want bovenop de stijgende zorguitgaven blijkt volgens banensite Indeed dat op dit moment de moeilijkst te vervullen vacature op de Nederlandse arbeidsmarkt die van een zorgprofessional is. Dus ja, virtuele zorg is uiteindelijk het juiste medicijn.
Monique van Dijen
Partner EY Health Advisory
Senior Manager EY Health Advisory, Digitale Transformatie
—
Skipr organiseert van 14 september tot en met 9 november 2017 de Masterclassreeks E-health toepassingen – Van pilot naar alledaagse praktijk. Tijdens een reeks van 7 colleges krijgt u een compleet overzicht over de huidige trends op het gebied van e-health toepassingen. Ga voor meer informatie over het event naar de site www.skipr-ehealth.nl