Digitale communicatie is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. We lezen kranten en boeken steeds vaker digitaal, e-mailen dagelijks en wisselen beeldmateriaal makkelijk uit via ‘de cloud’. Maar wanneer het op onze gezondheid aankomt, pakken we de telefoon voor een afspraak of een uitslag en bezoeken de arts tijdens kantoortijden voor een consult.
‘Het e-consult: een goed voorbeeld van een veelbelovende e-health-dienst’, concludeerden organisatoren Stichting IKONE, Growtivity en Nictiz van de workshop ‘e-consult bij de huisarts’ tijdens de E-health-week 2017. Huisartsen, POH-ers en praktijkassistenten zien voordelen, zoals het zelf kunnen bepalen wanneer je de vragen beantwoordt en minder volle wachtkamers.
Onlangs deed VU-student Marije van der Geest onderzoek naar de integratie van persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) in het informatieproces van de huisarts. Volgens het onderzoek – onder 8 huisartsen – zien huisartsen het e-consult als bruikbaar middel voor vragen die zich voordoen na een consult of tijdens de behandeling.
Het ligt voor de hand, maar is niet voor iedereen vanzelfsprekend: het e-consult is bij uitstek geschikt voor vragen waarbij zorgverlener en zorggebruiker elkaar niet hoeven te zien. Een medisch specialist die ik sprak behandelde alle vragen na de operatie in principe digitaal. Het face-to-face contact was noodzakelijk voor de diagnose en bij het bespreken van het behandelplan. Behandeling van vervolgvragen door middel van een e-consult bood voldoende informatie om tijdig ongunstige ontwikkelingen te signaleren, zo was zijn ervaring.
Stijgend aanbod, laag gebruik
Bij een groeiend aantal huisartsen en medisch specialisten kan de zorggebruiker via de website of e-mail een vraag te stellen, blijkt uit de eHealth-monitor 2016. Maar waar zes op de tien huisartsen en ruim een derde van de medisch specialisten de mogelijkheid bieden, gaf slechts 3 procent van de zorggebruikers aan gebruik te hebben gemaakt van een e-consult.
Waar zit dat verschil ‘m in? Om hier inzicht in te krijgen werden zorggebruikers bevraagd over dit onderwerp, waarover Nictiz en het NIVEL op 1 augustus 2017 een factsheet uitbrachten. Wat blijkt: zorggebruikers vinden het prettig dat ze langer kunnen nadenken over hun vraag, maar vrezen minder persoonlijke contact. De groep die ervaring heeft met het e-consult vindt dit laatste overigens minder vaak een probleem. Opvallend is dat zorggebruikers vaak niet goed weten of een e-consult goed werkt, betrouwbaar is en bruikbare informatie geeft.
Onbekendheid
Een voor de hand liggende verklaring voor het lage gebruik lijkt onbekendheid met de dienst. Zorggebruikers worden onvoldoende gewezen op de mogelijkheid van een e-consult, bleek al uit eerdere edities van de eHealth-monitor.
Maar, bekendheid genereren betekent ook dat de praktische toepassing van het e-consult moet worden belicht: wanneer kan ik het gebruiken? Voor welke vragen kan het ingezet worden? Welke informatie heeft mijn zorgverlener allemaal nodig? Dit en meer komt aan bod in het kennismagazine ‘E-consult bij de huisarts’, waarin ook de Actieagenda e-consult is opgenomen. Onderdeel daarvan is een communicatietoolkit om de mogelijkheden en voordelen van het e-consult onder de aandacht te brengen bij zorggebruikers.
Een goede volgende stap zou zijn om de zorggebruiker ook in de digitale omgeving te ondersteunen bij het juist formuleren van zijn of haar vraag en het aanleveren van de benodigde informatie. Een mooi voorbeeld hiervan staat op het Britse Econsult.net.
Gewoonten
In de beoordeling van het e-consult moet de macht der gewoonte niet onderschat worden. Het veranderen van gewoontes en gewenning in het zorgveld is een uitdaging op zich. Voor de zorgverleners betekent dit verandering van werkprocessen, voor de zorggebruiker wijziging van voor hen gebruikelijke vormen van contact.
Er moeten voor beide partijen duidelijke voordelen en concrete prikkels zijn om de huidige manier van handelen aan te passen. Voor vervolgonderzoek is het interessant om dieper in te gaan op manieren om deze verandering te stimuleren.
Programmamanager van de eHealth-monitor Nictiz
—
Skipr organiseert van 14 september tot en met 9 november 2017 de Masterclassreeks E-health toepassingen – Van pilot naar alledaagse praktijk. Tijdens een reeks van 7 colleges krijgt u een compleet overzicht over de huidige trends op het gebied van e-health toepassingen. Ga voor meer informatie over het event naar de site www.skipr-ehealth.nl