We hebben in de verpleeghuiszorg veel aandacht gekregen voor wonen en welzijn, maar laten we de medische kant niet uit het oog verliezen. Infectiepreventie en het voorkomen van antibioticaresistentie zijn noodzakelijk. Met basishandelingen als het desinfecteren van de handen kunnen we veel ellende voorkomen.
Een half jaar geleden besloot ik met een blauwe UV-lamp over de afdelingen te lopen. Daarmee kun je immers zien wat schoon is en wat niet. Ik was niet onaangenaam verrast. Wat schoon moest zijn, handen bijvoorbeeld, bleek bij de medewerkers over het algemeen goed schoon te zijn. Mensen vonden het ook leuk; het is een speelse manier om inzichtelijk te maken wat eventueel op de handen achterblijft, ondanks desinfecteren.
Ik deed het niet als controlemiddel, ik deed het om inzicht te bieden. Tegelijkertijd was het een statement om te laten blijken dat ik het belangrijk vind. Wat ik ook aantrof? Ringen aan de handen en er was zelfs een medewerker met gelnagels. Op zo’n moment is er maar een oplossing: onmiddellijk actie nemen en bovendien bespreken tijdens het werkoverleg.
Kwetsbare populatie
Geen misverstand: het ís belangrijk. We hebben te maken met een heel kwetsbare populatie. Mensen die regelmatig in het ziekenhuis liggen. De kans op kruisinfectie is groot. Infectiepreventie en antibioticaresistentie zijn onderwerpen die om continue aandacht vragen. Niets doen is geen optie. En dat dan niet alleen van bovenaf roepen, maar ervoor zorgen dat medewerkers er zelf het belang van inzien en ermee aan de slag gaan.
Hoe doen we dat? We hebben een infectiepreventiekwaliteitsgroep ingesteld met de medische dienst, een Arbo-coördinator, vertegenwoordigers van de verschillende clusters, inclusief de werkvloer en ik zelf. Wij bespreken met elkaar allerlei issues. Bijvoorbeeld welke middelen we gebruiken. Maar ook terugkerende thema’s als de ringen aan de handen en gelnagels. Het gaat vaak om de basis. Wat er uitkomt wordt op de werkvloer lean uitgevoerd en met de PDCA-cyclus gemonitord op voortgang en resultaat. Zo creëren we draagvlak; het wordt iets van de werkvloer zelf.
Als bestuurder moet je jouw rol niet onderschatten. Het gaat om zowel het met verve uitdragen van je visie als actief aan de slag gaan. Bijvoorbeeld door een preventiemedewerker voor een aantal uren per week vrij te maken, iemand met overtuigingskracht. Maar ook: audits faciliteren. Je moet niet alleen duidelijk maken dat je het belangrijk vindt maar ook de middelen ervoor inzetten.
Ondergesneeuwd
We hebben in de zorg gelukkig veel aandacht gekregen voor wonen en welzijnsaspecten. Niet langer alles medicaliseren, maar de mens en zijn welbevinden voorop zetten. Maar, benadruk ik graag, we moeten oppassen om niet door te slaan naar de andere kant. Infectiepreventie en het voorkomen van antibioticaresistentie zijn noodzakelijk. De medische aspecten van de zorg mogen het niet verliezen van het welzijn. Ik zie soms dat medische diensten ondergesneeuwd raken in het streven naar welzijn van onze cliënten. Ik ben een vurig pleitbezorger van balans tussen beide.
Een voorbeeld daarvan is dat we in het kader van huiselijkheid graag mensen zelf iets laten bereiden of dat we gewone theedoeken willen gebruiken. Dat kan ook best, alleen moet je die theedoeken dan twee keer per dag verschonen, dan is dat geen enkel probleem.
Herijken
We moeten de kaders waarbinnen we werken herijken. We moeten het gesprek voeren over wat we noodzakelijk moeten doen en in welke onderwerpen we op zoek moeten naar de balans. Huiselijkheid en infectiepreventie kunnen heel goed hand in hand gaan. Ik pleit voor een continue dialoog tussen artsen, medewerkers, bestuurders, alle betrokkenen. Voer het gesprek aan de hand van voorbeelden. Zo weet iedereen waar we het over hebben. Binnenkort ga ik weer met de blauwe lamp langs de afdelingen. Ik ben benieuwd.
Directeur van Hambos, het cluster verpleeghuizen van de Meander Groep in Zuid-Limburg
