Een multidimensionale kijk op leegkomend zorgvastgoed levert de samenleving en zorginstellingen miljoenen op.
Verzorgingshuizen, verpleeghuizen, jeugdzorginstellingen en instellingen voor geestelijke gezondheidszorg kampen met steeds meer leegstaande ruimten door het nieuwe zorgstelsel. Ouderen en mensen met een verstandelijke beperking blijven langer zelfstandig wonen en bij de geestelijke gezondheidszorg wordt het aantal bedden afgebouwd.
Zorgorganisaties staan voor de uitdaging om deze daling van inkomsten adequaat op te vangen. Versnippering van de aanpak moet worden voorkomen. Dit geldt op macro-, meso- en ook op microniveau. Een integrale aanpak is slim, biedt meerwaarde en voorkomt onnodige uitgaven.
Cross-over samenwerking op gemeentelijk niveau
Iedere zorginstelling heeft wel te maken met te duur, te veel, gedateerd of niet passend vastgoed. Het Kadaster heeft vorig jaar uitgerekend dat er drie miljoen vierkante meter zorgvastgoed leeg komt te staan in de ouderenzorg. En dan spreken we nog niet over de geestelijke gezondheidszorg en de ziekenhuizen die hiermee ook geconfronteerd worden.
Het is daarom raadzaam dat er op gemeentelijk en regionaal niveau gezamenlijk wordt nagedacht over de vraag ‘hoe moet het zorglandschap eruit zien, waar kan worden samengewerkt, welke transities zijn nodig’. Door een gezamenlijke aanpak ontstaan er andere én nieuwe inzichten.
Bijvoorbeeld: niet alleen het realiseren van een eerstelijnspost, maar het toevoegen van een dépendance van een ziekenhuis; een zorghotel niet alleen voor ouderen, maar ook voor zwangere vrouwen die op het punt staan van bevallen. Ook wordt er nog te weinig nagedacht over samenwerking met de sport-, retail- en kantorenmarkt. In deze markten zien we veel leegstand en zeker in de retailwereld is er nogal eens sprake van aantrekkelijke locaties voor wonen. Het biedt mogelijkheden voor zware zorg of zelfstandig wonen in combinatie met zorg, dienstverlening en welzijn. Kansen met meerwaarde.
Strategisch vastgoedbeleid en multidisciplinaire aanpak
Dergelijke planvorming op gemeentelijk of regionaal niveau moet wel in overeenstemming zijn met het strategisch vastgoedbeleid van iedere organisatie afzonderlijk. Elke organisatie zal daarbij haar eigen afwegingen maken in lijn met haar visie. Goed kijken naar de totale kwaliteit en samenstelling van de vastgoedportefeuille is daarbij van belang.
Handhaven, renoveren, nieuwbouw of afstoten zijn afwegingen, maar ook aspecten als afstoten en in huur terugnemen of juist in eigendom houden passeren dan de revue. Het bouwen van een nieuw pand of het transformeren van een gebouw verdient een multidisciplinaire integrale aanpak. Hierdoor valt veel geld te besparen. Door vanuit verschillende disciplines – techniek, juridisch, fiscaal, architectonisch, zorg, marktonderzoek – tegelijkertijd naar een opgave te kijken, krijgt een zorgorganisatie in een relatief kort tijdsbestek in beeld of deze haalbaar is. Dit voorkomt dat men van het ene onderzoek in het andere onderzoek belandt. Dit laatste is veelal kostenverhogend en geeft veelal geen helder inzicht. Een dergelijk multidisciplinair haalbaarheidsonderzoek zorgt hier wel voor en hoeft niet kostbaar te zijn.
In bouwteamverband en exploitatiegericht denken op gebouwniveau
Alleen al door gezamenlijk in bouwteamverband goed te kijken naar de opzet van de stichtingskosten, naar de bouwwijze, naar de planning, kun je besparen en een plan sneller haalbaar maken. Zo is het ook raadzaam om te kijken naar de mogelijkheden van ‘groenfinanciering’ en naar de invloed van investeringen op de jaarlijkse exploitatielasten. Valt er op de jaarlijkse kosten te besparen door nu iets meer te investeren?
De toekomstbestendigheid van een gebouw (duurzaamheid en flexibiliteit) moet zeker niet uit het oog worden verloren. Op termijn drukt dit op het rendement van de vastgoedportefeuille. Het lijken allemaal kleine posten, doch in hun totaliteit is de impact aanzienlijk.
Mijn advies: bestuurders zoek de samenwerking op en kijk tegelijkertijd, gezamenlijk vanuit meerdere disciplines (integraal) naar een vraagstuk. Het bespaart tijd en geld én maakt transformaties eerder mogelijk.
Senior ontwikkelaar bij Vitaal ZorgVast
—
Het IVVD organiseert in samenwerking met Skipr de Zorgvastgoed Dag 2017: een interactief programma met oplossingen voor nieuw en bestaand zorgvastgoed. Schrijf u hier in >>>