Het basisidee achter Value Based Healthcare is even eenvoudig als tijdloos. De waarde van zorg wordt bepaald door uitkomsten van zorg in relatie tot de kosten ervan. Het begint dan ook met het meten van uitkomsten en kosten, het meten van enerzijds de door de patiënt ervaren uitkomsten, en anderzijds de kosten van zorg die eraan gerelateerd zijn.
Dat is de theorie. De praktijk ervan kan ingewikkeld zijn. Neem alleen al het meten van kosten van zorg. Hoe doe je dat eigenlijk? Bekende ‘goeroes’ zoals Robert Kaplan stellen voor om kosten te bepalen door middel van Activity Based Costing (ABC) of varianten hiervan. Hierbij wordt geanalyseerd welke activiteiten nodig zijn voor welke zorgtrajecten, en wat de kosten van die activiteiten zijn. Op die manier ontstaat inzicht in de werkelijke kosten die behandelingen met zich meebrengen.
Meten is geen sinecure
Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Want hoe worden overheadkosten gealloceerd? Hoe ga je om met de kosten van complicaties die kunnen ontstaan of kosten van heropnames? Reken je alleen de kosten van de eigen instelling mee, of kijk je naar de integrale kosten in de keten, of zelfs naar de totale maatschappelijke kosten?
Bovendien, stel dat je als zorginstelling precies weet welke behandeling wat kost, en stel dat je zelfs zover bent dat deze informatie binnen de instelling actief gebruikt wordt om te bepalen welke behandelingen wanneer aan wie worden aangeboden, gaat dit dan ook daadwerkelijk leiden tot een financieel beter resultaat voor de zorginstelling?
Dat hoeft niet. Een besparing op papier is niet hetzelfde als een besparing in de portemonnee. In de praktijk worden de werkelijke kosten die zorginstellingen maken vooral bepaald door de inkomsten. Veel kosten zijn vaste kosten. Alleen wanneer de inkomsten structureel afnemen, worden maatregelen genomen om de ‘echte’ kosten te verlagen, bijvoorbeeld door reductie van bedden.
Het meten van kosten is dus geen sinecure. En meten mag dan weten zijn, maar de weg van weten naar waarde kan complex zijn.
Betekenisvolle resultaten
Betekent dit nu dat Value Based Healthcare vooral een idee uit de boekjes is, en dat het in de praktijk niet werkt omdat het te ingewikkeld is? Bepaald niet. Het interessante van Value Based Healthcare is dat je eenvoudig en klein kunt beginnen, en daarmee al betekenisvolle resultaten kunt realiseren. Dat kan bijvoorbeeld door te beginnen met het meten van door de patiënt ervaren uitkomsten (‘patient reported outcomes’). Implementatie hiervan hoeft niet moeilijk te zijn, zeker als goede IT-hulpmiddelen worden ingezet.
Door daarmee te beginnen, en de resultaten ervan te gebruiken als basis voor continue verbetering van zorgprocessen, ontstaan vaak verrassende inzichten, die niet zelden leiden tot betere kwaliteit met gelijkblijvende of lagere kosten.
Het basisidee achter Value Based Healthcare is even eenvoudig als tijdloos. De logica ervan onweerstaanbaar. De invoering ervan is dus eigenlijk onvermijdelijk, maar soms complex. Daarom: begin simpel. Begin met het meten van door patiënten ervaren uitkomsten.