Bij de vorming van het nieuwe kabinet is gezondheidszorg één van de belangrijkste onderwerpen. De debatten hierover zijn vooral ideologisch gedreven in plaats van op feiten gebaseerd.
De gezondheidszorg rust op drie maatschappelijke pijlers: kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid. En die betaalbaarheid is in het geding. De opvattingen van politici variëren van miljardeninvesteringen tot stelselherzieningen. Ze zijn echter geen oplossing voor het probleem dat we met elkaar gecreëerd hebben. Mijn stelling is: er is genoeg geld in de zorg, we moeten het beter besteden.
Wat is er aan de hand?
We hebben afgelopen jaren een sterke kostenstijging gezien en dito verhoging van de premie. Dat wordt in de toekomst niet vanzelf anders. We hebben een demografische ontwikkeling van vergrijzing en ontgroening. Technologie maakt steeds meer mogelijk, maar kan ook tot hogere zorgkosten leiden, zoals bij nieuwe geneesmiddelen.
Omwille van de houdbaarheid legt de overheid steeds meer verantwoordelijkheid bij de burgers en de samenleving. Dat gebeurt niet alleen in de gezondheidszorg, maar ook op andere gebieden. Gevolg is een stapeling van effecten die voor sommige burgers onoverkomelijk is. Daarmee staat de betaalbaarheid van de zorg steeds meer op het spel.
Het kan anders
Met onze westerse leefstijl veroorzaken we voor een substantieel deel zelf de kosten van de zorg. Denk hierbij aan roken, overgewicht en bewegingsarmoede als belangrijkste oorzaak voor longkanker en diabetes. Daarnaast hebben we de zorg niet optimaal georganiseerd. Veel zorgvragen die bij de huisarts komen kunnen via e-health en goede platforms geregeld worden. Veel zorg die door het ziekenhuis verleend wordt kan door de huisarts of thuis geleverd worden of is onnodig. Schattingen over verspilling gaan richting de 20-30 procent. Tenslotte hebben we van doen met silovorming vanwege financieringsstromen. Terwijl zorgvragen steeds vaker domein overstijgend zijn.
Wat te doen
Burgers hebben niet alleen recht op toegang tot goede zorg, ze hebben ook recht op een betaalbare premie. Ze mogen eisen dat zorgprofessionals, instellingen en zorgverzekeraars hun premie- en belastinggeld optimaal besteden. En dat is nog niet het geval. Wat is daar voor nodig?
Allereerst moeten burgers meer gezondheidsbewust worden. En zich realiseren dat ze voor een groot deel zelf gaan over hun toekomstige vitaliteit. En dus ook over hun toekomstige zorgkosten. Gemeenten en zorgverzekeraars kunnen burgers hierin ondersteunen.
Ten tweede moeten we nieuwe technologie en e-health beter benutten. Een eigen gezondheidsdossier kan burgers helpen bewuster te zijn van de eigen gezondheid en zelf regie te houden. Domotica kan ouderen ondersteunen langer zelfstandig te blijven wonen. Telecare kan helpen dure professionals via beeldtelefoon op afstand lokaal kennis beschikbaar te stellen. Moderne monitoringssystemen kunnen chronische patiënten helpen zelf regie te houden.
Ten derde moeten we de zorg slimmer organiseren en niet onnodig medicaliseren. Burgers kunnen we met behulp van nieuwe technologie faciliteren zoveel mogelijk zelf te doen. Huisartsen kunnen we ondersteunen zolang mogelijk zelf hoofdbehandelaar te blijven en niet onnodig te verwijzen naar de duurdere medisch specialistische zorg. Medisch specialisten moeten meer uitgaan van zinnige en zuinige zorg.
Reëel
De zorg betaalbaar en toegankelijk houden is in onze welvaartstaat een maatschappelijke plicht. Als alle actoren in de gezondheidszorg zich meer laten leiden door deze maatschappelijk plicht hebben we de basis voor betaalbare zorg gelegd.
Laten we voor de komende jaren uitgaan van een 0-groei en ons richten op het zorggeld beter te besteden. De ruimte die ontstaat door economische groei kunnen we aan preventie en innovaties besteden.
Is dit reëel? Jazeker, ik zie om me heen steeds vaker zorgprofessionals en zorgorganisaties bezig met deze maatschappelijke plicht. In Friesland slaan we de handen ineen om vitaliteit van de inwoners tot een speerpunt te maken. Ik zie patiëntorganisaties volop bezig met de zelfredzaamheid van patiënten te helpen versterken. Ik zie ook toenemende samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars om de samenhang tussen het zorgdomein en het sociale domein te verbeteren. En er is de wereld aan nieuwe technologie beschikbaar, die wacht op implementatie.
Het stimuleren van deze ontwikkelingen en eisen dat zorggeld beter besteed wordt, levert meer kans op duurzame toegang tot goede zorg dan de vele miljarden die nu over de politieke toonbank gaan.
Directievoorzitter De Friesland Zorgverzekeraar
